Śródziemie Wiki
m (Wycofano edycje użytkownika Powstaniec (dyskusja). Autor przywróconej wersji to Tar-Súrion.)
(Nie pokazano 46 wersji utworzonych przez 27 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
  +
{{DisambigR|konfliktu|[[Wojna o Pierścień (ujednoznacznienie)|inne znaczenie tego słowa]]}}
{{Szablon:WEdycji|LotRPolska}}
 
  +
'''Wojna o Pierścień''' – konflikt zbrojny trwający od 20 czerwca 3018 roku TE (I bitwa o Osgiliath, atak na Mroczną Puszczę) do 25 marca 3019 roku TE. Głównymi stronami konfliktu, byli: Mordor i siły sprzymierzone oraz wolne ludy Śródziemia.
'''Wojna o Pierścień''' – konflikt rozgrywający się pomiędzy [[Sauron]]em i jego sojusznikami a [[Wolne Ludy|Wolnymi Ludami]] [[Śródziemie|Śródziemia]], mający miejsce w latach [[TE 3018|3018]]-[[TE 3019|3019 Trzeciej Ery]]. Zaczął się atakiem Saurona na ruiny miasta [[Osgiliath]] oraz w tym samym momencie obiciem [[Gollum]]a z rąk [[Leśne Elfy|Leśnych Elfów]]. Zakończył się natomiast śmiercią [[Saruman]]a w [[Shire]].
 
  +
 
== Strony ==
 
== Strony ==
===Siły zła===
 
 
[[Plik:Godło_Gondoru.png|thumb|Herb Gondoru]]
 
[[Plik:Godło_Gondoru.png|thumb|Herb Gondoru]]
*[[Mordor]]
 
*[[Harad]]
 
*[[Korsarze z Umbaru|Korsarze z Umabaru]]
 
*[[Khand]]
 
*[[Rhûn|Rhun]]
 
===Siły dobra===
 
*[[Gondor]]
 
*[[Rohan]]
 
*[[Krasnoludowie|krasnoloudy]] z [[Erebor]]u
 
*[[Ludzie]] z [[Miasto na Jeziorze|Miasta na Jeziorze]]
 
*[[Elfy|elfowie]] z [[Lothlorien]]
 
*[[Hobbici|hobbici]] z [[Shire]]
 
   
  +
=== Mordor i sprzymierzeńcy: ===
== Przyczyny ==
 
 
* [[Mordor]]
===Upadek [[Sauron]]a w [[Druga Era|Drugiej Erze]]===
 
 
* [[Harad]]
 
* [[Korsarze z Umbaru]]
 
* [[Khand]]
 
* [[Rhûn|Rhun]]
  +
* [[Variagowie]]
  +
  +
=== Wolne ludy ===
 
* [[Gondor]]
 
* [[Rohan]]
 
* [[Krasnoludowie]] z [[Erebor]]u
 
* [[Ludzie]] z [[Dale]]
  +
* [[Elfowie]] z [[Lothlórien]]
 
* [[Hobbici]] z [[Shire]]
  +
* [[Elfowie|Elfy ]]z [[Mroczna Puszcza|Mrocznej Puszczy]]
  +
  +
== Geneza ==
 
=== Upadek Saurona w Drugiej Erze ===
 
[[Plik:Sauron.jpg|thumb|196px|Sauron z pierścieniem]]
 
[[Plik:Sauron.jpg|thumb|196px|Sauron z pierścieniem]]
 
Główną przyczyną Wojny o Pierścień była chęć Saurona do opanowania Śródziemia. Z końcem [[Druga Era|Drugiej Ery]] został on pokonany przez wojska [[Ostatni Sojusz Elfów i Ludzi|Ostatniego Sojuszu]], oraz stracił [[Jedyny Pierścień]], w który niegdyś przelał część swojej mocy, by móc kontrolować posiadaczy innych [[Pierścienie Władzy|Pierścieni Władzy]]. Osłabiony i pozbawiony materialnej postaci Sauron uciekł i przez wiele wieków próbował odzyskać dawną moc. Osiadł w [[Dol Guldur]] i tam odzyskiwał siły. Z czasem zdołał zgromadzić wokół siebie [[Nazgûle|Nazgûli]], pozyskać pomoc [[Easterlingowie|Easterlingów]], [[Variagowie|Variagów]] oraz [[Haradrimowie|Haradrimów]] i w [[TE 2942|2942]] roku Trzeciej Ery powrócił do [[Mordor]]u.
 
Główną przyczyną Wojny o Pierścień była chęć Saurona do opanowania Śródziemia. Z końcem [[Druga Era|Drugiej Ery]] został on pokonany przez wojska [[Ostatni Sojusz Elfów i Ludzi|Ostatniego Sojuszu]], oraz stracił [[Jedyny Pierścień]], w który niegdyś przelał część swojej mocy, by móc kontrolować posiadaczy innych [[Pierścienie Władzy|Pierścieni Władzy]]. Osłabiony i pozbawiony materialnej postaci Sauron uciekł i przez wiele wieków próbował odzyskać dawną moc. Osiadł w [[Dol Guldur]] i tam odzyskiwał siły. Z czasem zdołał zgromadzić wokół siebie [[Nazgûle|Nazgûli]], pozyskać pomoc [[Easterlingowie|Easterlingów]], [[Variagowie|Variagów]] oraz [[Haradrimowie|Haradrimów]] i w [[TE 2942|2942]] roku Trzeciej Ery powrócił do [[Mordor]]u.
  +
 
===Poszukiwania Pierścienia===
 
===Poszukiwania Pierścienia===
   
Sauron cały czas poszukiwał [[Jedyny Pierścień|Pierścienia]], nie wiedział jednak, że ten został dawno temu dostał się w ręce hobbita [[Sméagol]]a, W [[TE 2941|2941]] roku został zabrany przez [[Bilbo Baggins|Bilba Bagginsa]], a następnie podarowany [[Frodo]]wi. [[Gandalf]], członek Rady i drugi w hierarchii Istarich, zaczął podejrzewać, że należący do Froda Pierścień jest Jedynym, jednak nadal nie miał tej pewności. Wiedział, że [[Gollum]] opuścił swą kryjówkę i rozpoczął poszukiwania Pierścienia, dlatego poprosił [[Aragorn II|Aragorna]] o pomoc. Razem z nim przez 8 lat tropili Golluma, jednak bezskutecznie. Ten tymczasem zdołał dotrzeć do [[Mordor]]u, gdzie został wzięty do niewoli przez Saurona. Mroczny Władca dowiedział się od niego, że Pierścień ma niejaki [[Bilbo Baggins]] z [[Shire]]. Sauron nie wiedział, gdzie leży [[Shire]], podejrzewał jedynie, że leży ono gdzieś w górnym biegu Anduiny, jak wspominał Gollum, dlatego postanowił go wypuścić i obserwować cały czas jego poczynania, licząc, że ten doprowadzi go do celu. Jednakże zaraz po wyjściu z niewoli, Gollum został schwytany przez Aragorna i uwięziony w siedzibie [[elfowie|elfów]] z [[Mroczna Puszcza|Mrocznej Puszczy]]. Z jego relacji staro
+
Sauron cały czas poszukiwał [[Jedyny Pierścień|Pierścienia]], nie wiedział jednak, że ten dawno temu dostał się w ręce hobbita [[Sméagol]]a. W [[TE 2941|2941]] roku został zabrany przez [[Bilbo Baggins|Bilba Bagginsa]], a następnie podarowany [[Frodo]]wi. [[Gandalf]], członek Rady i drugi w hierarchii Istarich, zaczął podejrzewać, że należący do Froda Pierścień jest Jedynym, jednak nadal nie miał tej pewności. Wiedział, że [[Gollum]] opuścił swą kryjówkę i rozpoczął poszukiwania Pierścienia, dlatego poprosił [[Aragorn II|Aragorna]] o pomoc. Razem z nim przez 8 lat tropili Golluma, jednak bezskutecznie. Ten tymczasem zdołał dotrzeć do [[Mordor]]u, gdzie został wzięty do niewoli przez Saurona. Mroczny Władca dowiedział się od niego, że Pierścień ma niejaki [[Bilbo Baggins]] z [[Shire]]. Sauron nie wiedział, gdzie leży [[Shire]], podejrzewał jedynie, że leży ono gdzieś w górnym biegu Anduiny, jak wspominał Gollum, dlatego postanowił go wypuścić i obserwować cały czas jego poczynania, licząc, że ten doprowadzi go do celu. Jednakże zaraz po wyjściu z niewoli, Gollum został schwytany przez Aragorna i uwięziony w siedzibie [[elfowie|elfów]] z [[Mroczna Puszcza|Mrocznej Puszczy]]. Z jego relacji starożytnych dokumentów [[Gondor]]u Gandalf nabrał pewności, że Pierścień Froda to [[Jedyny Pierścień|Jedyny]]. Dowiedziawszy się o pojmaniu Golluma Sauron wpadł w popłoch. Bał się, że jego wrogowie użyją przeciwko niemu Pierścienia. Postanowił czym prędzej odbić Golluma oraz wysłać na poszukiwania Shire [[Nazgule|Nazgûli]].
 
=== Sojusz z Sarumanem ===
 
[[Plik:Saruman-1-.jpg|thumb|147px|Saruman patrzy w palantir]]Równocześnie Jedynego Pierścienia poszukiwał [[Saruman]] - jeden z [[Istari]]ch i głowa [[Biała Rada|Białej Rady]], powołanej do walki z Sauronem. W tajemnicy przed innymi członkami Rady wysyłał ekspedycję na [[Pola Gladden]], jednak była ona bezskuteczna. Zaślepiony pragnieniem władzy zaczął w swojej siedzibie, [[Isengard|Isengardzie,]] tworzyć armię, złożoną z orków i dzikich ludzi z [[Dunland]]u. Około [[TE 3000|3000]] roku odważył się użyć znajdującego się w jego posiadaniu [[Palantíry|palantíru]] i został usidlony przez Saurona. 
   
  +
== Przebieg ==
żytnych dokumentów [[Gondor]]u Gandalf nabrał pewności, że Pierścień Froda to [[Jedyny Pierścień|Jedyny]]. Dowiedziawszy się o pojmaniu Golluma Sauron wpadł w popłoch. Bał się, że jego wrogowie użyją przeciwko niemu Pierścienia. Postanowił czym prędzej odbić Golluma oraz wysłać na poszukiwania Shire [[Nazgule|Nazgûli]].
 
 
=== Początek ===
 
[[Plik:Saruman-1-.jpg|thumb|left|147px|Saruman patrzy w palantir]]
 
===Sojusz z [[Saruman]]em===
 
 
Równocześnie Jedynego Pierścienia poszukiwał [[Saruman]] - jeden z [[Istari]]ch i głowa [[Biała Rada|Białej Rady]], powołanej do walki z Sauronem. W tajemnicy przed innymi członkami Rady wysyłał ekspedycje nad [[Pola Gladden]], jednak była ona bezskuteczna. Zaślepiony pragnieniem władzy zaczął w swojej siedzibie, [[Isengard|Isengardzie,]] tworzyć armię, złożoną z orków i dzikich ludzi z [[Dunland]]u. Około [[TE 3000|3000]] roku odważył się użyć znajdującego się w jego posiadaniu [[Palantíry|palantíru]] i został usidlony przez Saurona. 
 
 
 
 
==<span style="font-size:20px;">Przebieg</span>==
 
===Początek===
 
 
==== Atak na elfów Thranduila ====
 
==== Atak na elfów Thranduila ====
20 czerwca [[TE 3018|3018]] roku wysłani przez Saurona orkowie zaatakowali królestwo [[Thranduil]]a w [[Mroczna Puszcza|Mrocznej Puszczy]]. Wykorzystali moment, kiedy Gollum został wyprowadzony przez elfów na przepustkę. Zaatakowali prowadzący go oddział i co prawda zostali odparci, jednak Gollum zdołał uciec. Wymknął się orkom i poszukiwany przez sługi Saurona, skrył się w [[Moria|Morii]].
+
20 czerwca [[TE 3018|3018]] roku wysłani przez Saurona orkowie zaatakowali królestwo [[Thranduil]]a w [[Mroczna Puszcza|Mrocznej Puszczy]]. Gdy Gollum został wyprowadzony przez elfów na przepustkę, zaatakowali prowadzący go oddział i co prawda zostali odparci, jednak Gollum zdołał uciec. Wymknął się orkom i elfom i skrył się w [[Moria|Morii]].
====Atak na [[Osgiliath]]====
 
   
 
==== Atak na Osgiliath ====
Tego samego dnia, wieczorem lub nocą, Sauron wysłał oddziały, by zaatakowały [[Osgiliath]]. Armią dowodził [[Czarnoksiężnik z Angmaru]], a wraz z nim podążała reszta Upiorów, z wyjątkiem dwóch<ref>"[[Poszukiwania Pierścienia]]" w: [[J.R.R. Tolkien]], "[[Niedokończone Opowieści]]", wyd. Amber, Warszawa 1995, przeł. Radosław Kot, str. 111.</ref> lub trzech<ref>"[[Kronika Lat. Chronologia Krajów Zachodu]]" w: [[J.R.R. Tolkien]], "[[Władca Pierścieni]]", tom 3: [[Powrót króla (powieść)]], wyd. Amber, Warszawa 2009, przekład. Maria i Cezary Frąc, str. 393.</ref> które przebywały w [[Dol Guldur]]. Wspierali ją [[Haradrimowie|Haradrimów]] i [[Easterlingowie|Easterlingów]]. Wojska Mordoru były znacznie silniejsze od broniących miasta Gondorczyków pod wodzą [[Boromir]]a i [[Faramir]]a, którzy zostali szybko zepchnięci nad rzekę. Jedynie kontrnatarcie, które doprowadziło do tymczasowego odparci
+
Tego samego dnia, Sauron wysłał oddziały, by zaatakowały [[Osgiliath]]. Armią dowodził [[Czarnoksiężnik z Angmaru]], a wraz z nim podążała reszta Upiorów, z wyjątkiem dwóch<ref>"[[Poszukiwania Pierścienia]]" w: [[J.R.R. Tolkien]], "[[Niedokończone Opowieści]]", wyd. Amber, Warszawa 1995, przeł. Radosław Kot, str. 111.</ref> lub trzech<ref>"[[Kronika Lat. Chronologia Krajów Zachodu]]" w: [[J.R.R. Tolkien]], "[[Władca Pierścieni]]", tom 3: [[Powrót króla (powieść)]], wyd. Amber, Warszawa 2009, przekład. Maria i Cezary Frąc, str. 393.</ref> które przebywały w [[Dol Guldur]]. Wspierali ją [[Haradrimowie]] i [[Easterlingowie]]. Wojska Mordoru były znacznie silniejsze od broniących miasta Gondorczyków pod wodzą [[Boromir]]a i [[Faramir]]a, którzy zostali szybko zepchnięci nad rzekę. Jedynie kontrnatarcie, które doprowadziło do tymczasowego odparcia wroga umożliwiło odwrót wojsk Gondoru na drugi brzeg. Jednak nieprzyjaciel zdołał przełamać linię obrony i ostatecznie oddziały Boromira i Faramira zostały rozgromione. Oprócz nich ocaleli tylko dwaj żołnierze. Jednak mimo zwycięstwa Sauron zatrzymał ofensywę. Bitwa o Osgiliath była tylko przykrywką, chciał on bowiem zdobyć kontrolę nad mostami, by móc wysłać Upiory Pierścienia na poszukiwania Jedynego, te bowiem obawiały się wody i nie przekroczyłyby Anduiny wpław. Poza tym chciał sprawdzić siły [[Denethor II|Denethora]]. Jak się okazało stawiał on znacznie silniejszy opór niż Sauron się spodziewał.
 
a wroga umożliwiło odwrót wojsk Gondoru na drugi brzeg. Jednak nieprzyjaciel zdołał przełamać linię obrony i ostatecznie oddziały Boromira i Faramira zostały rozgromione. Oprócz nich ocaleli tylko dwaj żołnierze. Jednak mimo zwycięstwa Sauron zatrzymał ofensywę. Bitwa o Osgiliath była tylko przykrywką, chciał on bowiem zdobyć kontrolę nad mostami, by móc wysłać Upiory Pierścienia na poszukiwania Jedynego, te bowiem obawiały się wody i nie przekroczyłyby Anduiny wpław. Poza tym chciał sprawdzić siły [[Denethor II|Denethora]]. Jak się okazało stawiał on znacznie silniejszy opór niż Mroczny Władca się spodziewał.
 
   
 
==== Uwięzienie Gandalfa i zdrada Sarumana ====
 
==== Uwięzienie Gandalfa i zdrada Sarumana ====
 
Pod koniec czerwca czarodziej Gandalf opuścił Shire, nakazawszy wcześniej Frodowi, aby ten wyruszył z Pierścieniem do Rivendell najpóźniej we wrześniu. Na drodze niedaleko [[Bree]] spotkał innego członka bractwa Istarich [[Radagast]]a, który został przysłany przez Sarumana. Powiadomił Gandalfa o pojawieniu się Nazgûli. Ci bowiem 1 lipca przekroczyli w Osgiliath Anduinę i skierowali się na północ na poszukiwania Pierścienia. Ruszyli w kierunku Pól Gladden, jednak tamtejsze wioski [[Stoorowie|Stoorów]] były od dawna opuszczone. Radagast przekazał także, że Gandalf zawsze może szukać pomocy i rady w Isengardzie. Czarodziej postanowił ruszyć tam czym prędzej. Zostawił u karczmarza [[Barliman Butterbur|Butterbura]] z Bree list dla Froda, by ten jak najszybciej wyruszył do Rivendell, po czym skierował się na południe. 10 lipca dotarł do twierdzy Sarumana i tam dowiedział się o jego zdradzie. Odrzuciwszy propozycję przystąpienia do Saurona, został uwięziony w [[Orthank]]u.
 
Pod koniec czerwca czarodziej Gandalf opuścił Shire, nakazawszy wcześniej Frodowi, aby ten wyruszył z Pierścieniem do Rivendell najpóźniej we wrześniu. Na drodze niedaleko [[Bree]] spotkał innego członka bractwa Istarich [[Radagast]]a, który został przysłany przez Sarumana. Powiadomił Gandalfa o pojawieniu się Nazgûli. Ci bowiem 1 lipca przekroczyli w Osgiliath Anduinę i skierowali się na północ na poszukiwania Pierścienia. Ruszyli w kierunku Pól Gladden, jednak tamtejsze wioski [[Stoorowie|Stoorów]] były od dawna opuszczone. Radagast przekazał także, że Gandalf zawsze może szukać pomocy i rady w Isengardzie. Czarodziej postanowił ruszyć tam czym prędzej. Zostawił u karczmarza [[Barliman Butterbur|Butterbura]] z Bree list dla Froda, by ten jak najszybciej wyruszył do Rivendell, po czym skierował się na południe. 10 lipca dotarł do twierdzy Sarumana i tam dowiedział się o jego zdradzie. Odrzuciwszy propozycję przystąpienia do Saurona, został uwięziony w [[Orthank]]u.
====Wysłanie Nazguli do Shire====
 
   
 
==== Wysłanie Nazgûli do Shire ====
Obserwując [[Wojna o Pierścień#Narada u Elronda|wyruszenie Boromira]], poczynania Sarumana i uwięzienie Gandalfa Sauron nabrał przekonania, że żaden z Istarich nie jest w posiadaniu Pierścienia, jednak podejrzewał, że Saruman wie, gdzie Jedyny się znajduje. Postanowił więc jak najszybciej odnaleźć Shire. Nazgûle przestali działać w ukryciu i czym prędzej dotarli do Isengardu. Tymczasem 18 września Gandalf z pomocą [[Gwaihir|Gwai]]
+
Obserwując [[Wojna o Pierścień#Narada u Elronda|wyruszenie Boromira]], poczynania Sarumana i uwięzienie Gandalfa, Sauron nabrał przekonania, że żaden z Istarich nie jest w posiadaniu Pierścienia, jednak podejrzewał, że Saruman wie, gdzie Jedyny się znajduje. Postanowił więc jak najszybciej odnaleźć Shire. Nazgûle przestali działać w ukryciu i czym prędzej dotarli do Isengardu. Tymczasem 18 września Gandalf z pomocą [[Gwaihir|Gwai]][[Gwaihir|hira]] zdołał stamtąd uciec i udał się do [[Edoras]]. Saruman zdołał przekonać Upiory, że kraj hobbitów leży w okolicach krain elfów nad morzem. Ruszyły one więc na północ i na trakcie natknęły się na szpiega czarodzieja, który był w posiadaniu map Shire. Upiory przeciągnęły szpiega na swoją stronę i odebrały mu mapy, ruszając następnie do kraju hobbitów. Równocześnie na jaw wyszła zdrada Sarumana, jednak odnalezienie Pierścienia było ważniejsze niż zemsta Saurona.
 
===Wyprawa Froda ===
   
 
==== Droga Froda do Rivendell ====
[[Gwaihir|hira]] zdołał stamtąd uciec i udał się do [[Edoras]]. Saruman zdołał przekonać Upiory, że kraj hobbitów leży w okolicach krain elfów nad morzem. Ruszyły one więc na północ i na trakcie natknęły się na szpiega czarodzieja, który był w posiadaniu map Shire. Upiory pomknęły do Shire. Równocześnie na jaw wyszła zdrada Sarumana, jednak odnalezienie Pierścienia było ważniejsze, niż zemsta Saurona.
 
 
[[Frodo]] wyruszył 23 września i skierował się do [[Buckland]]u. Tego samego dnia Czarni Jeźdźcy pokonawszy [[Pogranicznicy|Strażników]] wkroczyli do Shire. Rozpoczęli gorączkowe poszukiwania Froda, ten jednak zdołał im się wymknąć i dostał się do Bucklandu, a następnie wraz z [[Samwise Gamgee|Samwisem Gamgee]], [[Peregrin Tuk|Peregrinem Tukiem]] i [[Meriadok Brandybuck|Meriadokiem Brandybuckiem]] przez [[Stary Las]] i [[Wzgórza Kurhanów|Kurhany]] do [[Bree]], gdzie przybył 29 września. Nocą z 29 na 30 września Upiory, nie mając pewności, gdzie jest Pierścień, przypuściły szturm na Buckland i Bree, jednakże nie zdołali schwytać Froda. 30 września hobbici w towarzystwie Aragorna opuścili gospodę i przez bezdroża, omijając Gościniec, ruszyli ku Rivendell. Nazgûle szybko dowiedzieli się o ich odjeździe. Gandalf tymczasem na wziętym z Edoras koniu pomknął na północ i wieczorem 30 września, w kilka godzin, po wyruszeniu stamtąd Froda i jego towarzyszy, dotarł do Bree. Nie zastawszy tam wędrowców ruszył na [[Wichrowy Czub]], gdzie postanowił na nich zaczekać. 3 października został jednak zaatakowany przez Nazgûli. Zdołał wymknąć się im i ruszył na północ, chcąc odciągnąć ich od Froda. Podążyło za nim czterech Jeźdźców, pięciu jednak pozostało i gdy 6 października na Wichrowym Czubie schronił się Frodo wraz z Aragornem i towarzyszami, zaatakowano ich. Upiory nie zdołały zabrać Pierścienia, raniły jednak Froda Ostrzem Morgulu. Wkrótce z Rivendell, dokąd doszły wieści o podróży Powiernika, wysłano elfa [[Glorfindel]]a. Spotkali się oni 18 października i pomógł im w dalszej podróży. 
===Wyprawa [[Frodo|Froda]]===
 
   
 
[[Plik:Nazgul.gif|thumb|282px|Nazgule przy brodzie]]
====<span style="font-size:17px;">Droga Froda do Rivendell</span>====
 
 
Przy [[Bród na Bruinen|brodzie na Bruinen]] nieprzyjaciele dopadli wędrowców, Frodo zdołał jednak umknąć na koniu Glorfindela do Rivendell. Tymczasem na rzece doszło do spowodowanej przez [[Elrond]]a powodzi, która porwała kilku Jeźdźców. Resztę zaatakowali i wpędzili do rwącej wody Glorfindel, Aragorn i inni hobbici. Upiory przeżyły, ale poniosły klęskę: ich konie zginęły, a oni sami zostali wyrzuceni przez rzekę wiele mil dalej. Powiernik dotarł do Rivendell, gdzie został uzdrowiony z ran, zadanych Ostrzem Morgulu. Wcześniej zdołał tam także dotrzeć Gandalf.
   
  +
==== Narada u Elronda ====
[[Frodo]] wyruszył 23 września i skierował się do [[Buckland]]u. Tego samego dnia Czarni Jeźdźcy pokonawszy [[Strażnicy|Strażników]] wkroczyli do Shire. Rozpoczęli gorączkowe poszukiwania Froda, ten jednak zdołał im się wymknąć i dostał się do Bucklandu, a następnie wraz z [[Samwise Gamgee|Samwisem Gamgee]], [[Peregrin Tuk|Peregrinem Tukiem]] i [[Meriadok Brandybuck|Meriadokiem Brandybuckiem]] przez [[Stary Las]] i [[Kurhany]] do [[Bree]], gdzie przybył 29 września. Nocą z 29 na 30 września Upiory, nie mając pewności, gdzie jest Pierścień, przypuściły szturm na Buckland i Bree, jednakże nie zdołali schwytać Froda. 30 września hobbici w towarzystwie Aragorna opuścili gospodę i przez bezdroża, omijając Gościniec, ruszyli ku Rivendell. Nazgûle szybko dowiedzieli się o ich odjeździe. Gandalf tymczasem na wziętym z Edoras koniu pomknął na północ i wieczorem 30 września, w kilka godzin, po wyruszeniu stamtąd Froda i jego towarzyszy, dotarł do Bree. Nie zastawszy tam wędrowców ruszył na [[Wichrowy Czub]], gdzie postanowił na nich zaczekać. 3 października został jednak zaatakowany przez Nazgûli. Zdołał wymknąć się im i ruszył na północ, chcąc odciągnąć ich od Froda. Podążyło za nim czterech Jeźdźców, pięciu jednak pozostało i gdy 6 października na Wichrowym Czubie schronił się Frodo wraz z Aragornem i towarzyszami, zaatakowało ich. Upiory nie zdołały zabrać Pierścienia, raniły jednak Froda ostrzem Morgulu. Wkrótce z Rivendell, dokąd doszły wieści o podróży Powiernika, wysłano elfa [[Glorfindel]]a. Spotkali się oni 18 października i pomógł im w dalszej podróży. 
 
 
W tym samym momencie do Rivendell zaczęli zjeżdżać się przypadkowo przedstawiciele wszystkich wolnych ras Śródziemia między innymi: [[Legolas]] z [[Mroczna Puszcza|Mrocznej Puszczy]], [[Gimli]] i [[Glóin|Gloin]] z [[Erebor]]u, [[Boromir]], syn namiestnika [[Gondor]]u. Poza nimi uczestniczyło także wielu znamienitych elfów mieszkających w Rivendell. Podczas narady wszyscy uczestnicy przedstawili swoje problemy oraz prosili o rady. Do krasnoludów przybył wysłannik Saurona chcący informacji o zamieszkaniu [[Hobbici|hobbitów]]. Z Mrocznej Puszczy zbiegł [[Gollum]], więzień króla [[Thranduil]]a posiadający informacje o [[Jedyny Pierścień|Pierścieniu]], a braciom [[Faramir]]owi i [[Boromir]]owi, synom namiestnika, wielokrotnie przyśnił się sen, w którym usłyszeli tajemniczy wiersz, mówiący o [[Narsil]]u, Zgubie Isildura i niziołku. Ponad to Frodo opowiedział zebranym o Pierścieniu. Zebrani zaczęli debatować nad jego przyszłością. Boromir chciał, żeby został on zaniesiony do [[Minas Tirith]], gdzie posłuży do obrony miasta. Jednak reszta rady zadecydowała, że zostanie on zniszczony w [[Góra Przeznaczenia|Górze Przeznaczenia]] w [[Mordor]]ze. Frodo zgłosił się na Powiernika Pierścienia i to jego zadaniem stało się go zniszczyć. Do pomocy zgłosili się: [[Gimli]], [[Legolas]], [[Aragorn]], [[Gandalf]], [[Boromir]], [[Merry]], [[Pippin]] oraz [[Sam]]. Tak utworzyła się [[Drużyna Pierścienia]].
   
 
==== Drużyna Pierścienia ====
[[Plik:Nazgul.gif|thumb|282px|Nazgule przy brodzie
 
 
Drużyna Pierścienia po opuszczeniu domu Elronda skierowała się na południe i 8 stycznia [[TE 3019|3019]] roku dotarła do [[Eregion|Hollin]]u. Tam spostrzegli ją szpiedzy wysłani przez Sarumana, który próbował uniemożliwić im dalszą podróż. Wędrowcy postanowili przejść na drugą stronę [[Góry Mgliste|Gór Mglistych]] przez przełęcz pod [[Caradhras]]em, [[Plik:Anduina.jpg|thumb|217px|Rauros]]jednak wywołana przez Sarumana śnieżyca zmusiła ich do zawrócenia. Udało im się wyjść cało z ataku magicznych, niematerialnych [[wargowie|wargów]]. Drużyna postanowiła przejść przez [[Moria|Morię]]. Zostali tam zaatakowani przez orków i [[Balrog]]a. W walce Gandalf zdołał strącić go w Bitwie na Khazad-dum w przepaść, jednak demon pociągnął go ze sobą. Osłabionej stratą Gandalfa Drużynie udało się wyjść z Morii i wkrótce dotarła ona do [[Lothlórien]], gdzie przebywała aż do 16 lutego. Z tamtąd wyruszyli na łodziach w dół [[Anduina|Anduiny]]. Kiedy dopłynęli do [[Rauros]] musieli przenieść łodzie na druga stronę wodospadu. Wtedy zaatakowali ich orkowie.
]]Przy [[Bród Bruinen|Brodzie Bruinen]] nieprzyjaciele dopadli wędrowców, Frodo zdołał jednak umknąć na koniu Glorfindela do Rivendell. Tymczasem na rzece doszło do spowodowanej przez [[Elrond]]a powodzi, która porwała kilku Jeźdźców. Resztę zaatakowali i wpędzili do rwącej wody Glorfindel, Aragorn i inni hobbici. Upiory przeżyły, ale poniosły klęskę: ich konie zginęły, a oni sami zostali wyrzuceni przez rzekę wiele mil dalej. Powiernik dotarł do Rivendell, gdzie został uzdrowiony z ran, zadanych ostrzem Morgulu. Wcześniej zdołał tam także dotrzeć Gandalf.
 
   
==== [[Narada u Elronda]] ====
+
==== Rozpad Drużyny Pierścienia ====
 
[[Plik:Amon_hen.jpg|thumb|235px|Śmierć [[Boromir]]a]]Między członkami Drużyny a orkami wywiązała się walka nazwana później [[Bitwa na Amon Hen|Bitwą na Amon Hen]], w wyniku której drużyna rozpadła się. [[Boromir]] zgniął raniony strzałą podczas obrony Merrego i Pippina, Frodo i Sam uciekli do Emyn Muil. Aragorn, Legolas i Gimli udali się w głąb [[Rohan]]u w celu odbicia z rąk orków dwóch hobbitów, którzy zostali porwani do [[Isengard]]u.
W tym samym momencie do Rivendell zaczęli zjeżdzać się przypadkowo przedstawiciele wszystkich wolnych ras Śródziemia między innymi: [[Legolas]] z [[Mroczna Puszcza|Morcznej Puszczy]], [[Gimli]] i [[Glóin|Gloin]] z [[Erebor]]u, [[Boromir]] syn króla [[Gondor]]u. Poza nimi uczestniczyło także wielu znamienitych elfów mieszkających w Rivendell. Podczas narady wszyscy uczestnicy przedstawili swoje problemy oraz prosili o rady. Do krasnoludów przybył wysłannik Saurona chcący informacji o zamiszkaniu [[Hobbici|hobbitów]]. Z Mrocznej Puszczy zbiegł [[Gollum]], więzień króla [[Thranduil]]a posiadający informacje o [[Jedyny Pierścień|Pierścieniu]], a braciom [[Faramir]]owi i [[Boromir]]owi, synom namiestnika, wielokrotnie przyśnił się sen, w którym usłyszeli tajemniczy wiersz, mówiący o [[Narsil]]u, Zgubie Isildura i niziołku. Ponad to Frodo opowiedział zebranym o Pierścieniu. Zebrani zaczęli debatować nad jego przyszłością. Boromir chciał, żeby został on zaniesiony do [[Minas Tirith]], gdzie posłuży do obrony miasta. Jednak reszta rady zadecydowała, że zotanie on zniszczony. Było tylko jedno miejsce w [[Śródziemie|Śródziemiu]] gdzie mogło się to dokonać- [[Góra Przeznaczenia]] w [[Mordor]]ze. Frodo zgłosił się na Powiernika PIerścienia i jego zadaniem stało się zniszczyć Pierścień. Do pomocy zgłosili się: [[Gimli]], [[Legolas]], [[Aragorn]], [[Gandalf]], [[Boromir]], [[Merry]], [[Pippin]] oraz [[Sam]]. Tak utworzyła się [[Drużyna Pierścienia]].
 
   
  +
===Konflikt w Rohanie ===
====[[Drużyna Pierścienia]]====
 
 
==== Pogoń za hobbitami ====
Drużyna Pierścienia po opuszczeniu domu Elronda skierowała się na południe i 8 stycznia [[TE 3019|3019]] roku dotarła do [[Hollin]]u. Tam spostrzegli ją szpiedzy wysłani przez Sarumana, który próbował uniemożliwić im dalszą podróż. Wędrowcy postanowili przejść na drugą stronę [[Góry Mgliste|Gór Mglistych]] przez przełęcz pod [[Caradhras]]em, [[Plik:Anduina.jpg|thumb|left|217px|Rauros]]jednak wywołana przez Sarumana śnieżyca zmusiła ich do zawrócenia. Udało im się wyjść cało z ataku magicznych, niematerialnych [[wargowie|wargów]]. Drużyna postanowiła przejść przez [[Moria|Morię]]. Zostali tam zaatakowani przez orków i [[Balrog]]a. W walce Gandalf zdołał strącić go w Bitwie na Khazad-dum w przepaść, jednak demon pociągnął go ze sobą. Osłabionej upadkiem Gandalfa Drużynie udało się wyjść z Morii i wkrótce dotarła ona do [[Lothlórien]], gdzie przebywała aż do 16 lutego. Z tamtąd wyruszyli na łodziach w dół [[Anduina|Anduiny]]. Kiedy dopłynęli do [[Rauros]] musieli przenieść łodzie na druga stronę wodospadu. Wtedy to zaatakowali na nich orkowie.
 
  +
Przez 4 dni trójka przyjaciół podążała za orkami w głąb [[Rohan]]u. Gdy dotarli w pobliże lasu [[Fangorn]] spotkali
   
 
[[Éored]] [[Éomer]]a, który kierował się w stronę [[Bród Entów|Brodów Entów]]. Dzień wcześniej rozgromił on oddział [[Uruk-hai]] zmierzający do [[Isengard]]u, ten sam który porwał [[Merry|Merrego]] i [[Pippin|Pippna]]. Dowódca jednak nie widział nikogo poza orkami. Obdarował bohaterów końmi i odjechał. Kiedy Aragorn przybył na pole bitwy zobaczył hobbickie ślady prowadzące w głąb lasu. Tymczasem hobbici spotkali [[Drzewiec|Drzewca]] i uczestniczyli w [[Wiec Entów|Wiecu Entów]], który zadecydował o [[Ostatni Marsz Entów|ataku na Isengard]].[[Plik:The Lord of the Rings - The Ents kills Uruk hai (Extended Edition HD)|thumb|right|259px]] Aragorn, Gimli i Legolas następnego dnia udali się po śladach w głąb Fangornu, gdzie spotkali [[Gandalf|Gandalfa Białego]]. Ten zapewnił ich o tym, że hobbici są cali i zdrowi, po czym wspólnie udali się do [[Edoras]].
====[[Rozpad Drużyny Pierścienia]]====
 
Między członkami Drużyny a orkami wywiązała się walka nazwana później [[Bitwa na Amon Hen|Bitwą na Amon Hen]], w wyniku której dużyna ropzadła się. [[Boromir]] zgninął raniony strzałą podczas obrony Merrego i Pippina, Frodo i Sam uciekli [[Plik:Amon_hen.jpg|thumb|235px|Śmierć [[Boromir]]a]]na drugą stronę rzeki na [[Martwe Bagna]], chcąc dalej udać się do [[Mordor]]u. Aragorn, Legolas i Gimli udali się w głąb [[Rohan]]u w celu odbicia z rąk orków dwóch hobbitów, którzy zostali porwani do [[Isengard]]u.
 
===Wojna w [[Rohan]]ie===
 
====Pogoń za hobbitami====
 
Przez 4 dni trójka przyjaciół podążała za orkami w głąb [[Rohan]]u. Gdy dotarli w pobliże lasu [[Fangorn]] spotkali [[Éored]] [[Éomer]]a, który kierował się w stronę [[Bród Entów|Brodów Entów]]. Dzień wcześniej rozgromił on oddział [[Uruk-hai]] zmierzający do [[Isengard]]u, ten sam który porwał [[Merry|Merrego]] i [[Pippin|Pippna]]. Dowódzca jednak powiedział, że poza orkami nikogo nie widział. Obdarował bohaterów końmi i odjechał. Kiedy przybyli na pole bitwy Aragorn zobaczył hobbickie ślady prowadzące w głąb lasu. Tymczasem hobbici spotkali [[Drzewiec|Drzewca]] i uczestniczyli w [[Wiec Entów|Wiecu Entów]], który zadecydował o [[Ostatni Marsz Entów|ataku na Isengard]].[[Plik:The Lord of the Rings - The Ents kills Uruk hai (Extended Edition HD)|thumb|right|259px]] Aragorn, Gimli i Legolas następnego dnia udali się po śladach w głąb Fangornu, gdzie spotkali [[Gandalf|Gandalfa Białego]]. Ten zapwenił ich o tym, że hobbici są cali i zdrowi i razem udali się do [[Edoras]].
 
   
====[[Pierwsza bitwa u brodów na Isenie|Pierwsza]] i [[Druga bitwa u brodów na Isenie]]====
+
==== Pierwsza i druga bitwa u brodów na Isenie ====
Mniej więcej w tym samym czasie (25 luty [[TE 3019]]) armia [[Saruman]]a postanowiła uzyskać kontrolę nad brodami na rzece [[Isena]], które stanowiły wejście do [[Rohan]]u. Wojska ludzi uwcześnie obstawiły brody, spodziewając się ataku. Nie czekając na nadejście wroga [[Theodred]] wydał rozkaz ataku. Pomino heroicznej walki oddziały musiały wycofać się z powrotem do brodów. Wróg miał znaczną przewagę liczebną. Po śmierci Theodreda wojska rohańskie były bliskie klęski, jednak na odsiecz przybył [[Elfhelm]] z kilkoma oddziałami, który rozbił nie spodziewających się ataku wrogów. Większość z nich uciekła w stronę Insengardu, lecz osłabione wojska nie miały siły ich gonić. Bitwa została nieroztrzygnięta.
+
25 lutego [[TE 3019]] armia [[Saruman]]a postanowiła uzyskać kontrolę nad brodami na [[Isena|Isenie]], które stanowiły wejście do [[Rohan]]u. Wojska ludzi ówcześnie obstawiły brody, spodziewając się ataku. Nie czekając na nadejście wroga, [[Theodred]] wydał rozkaz ataku. Pomimo heroicznej walki oddziały musiały wycofać się z powrotem do brodów. Przeciwnik miał znaczną przewagę liczebną. Po śmierci Theodreda wojska rohańskie były bliskie klęski, jednak na odsiecz przybył [[Elfhelm]] z kilkoma oddziałami, który rozbił niespodziewających się ataku wrogów. Większość z nich uciekła w stronę Isengardu, lecz osłabione wojska nie miały siły ich gonić.
   
 
[[Plik:The Lord of the Rings - Seeking Theodred (Extended Edition HD)|thumb|left|271 px]]
 
[[Plik:The Lord of the Rings - Seeking Theodred (Extended Edition HD)|thumb|left|271 px]]
 
Saruman nie mógł zostawić brodów w rękach rohańczyków, dlatego pięć dni później znowu zaatakował brody, licząc na to, że jego przeciwnicy jeszcze nie zebrali dużej armii. W [[Edoras]] [[Gríma Gadzi Język|Grima]] opóźnił wysłanie wojska na tyle, że wyruszyły one dopiero w dniu starcia. Wojskami Rohanu dowodził Grimbold i Elfhlem, którzy rozstawili swoje armie po dwóch brzegach rzeki Iseny. Z początku armia Isengardu zaatakowała na zachodni brzeg rzeki. Pomimo oporu oddział Uruków przedarł się przez obrońców i zaczął przemierzać brody. Grimbold, który znajdował się dotychczas na wschodnim brzegu, udał się na pomoc. Nie pomogło to jednak i pod naporem wroga dowódca opuścił zachodni brzeg. Wieczorem atak ustał, ale orkowie otrzymali nowe jednostki i bitwa z powrotem się zaczęła. Gdy wschodni brzeg zaczął padać, Grimbold zadecydował o utworzeniu muru z tarcz, w którym schowali się obrońcy, co powstrzymało atak. Wtedy to dowódca nakazał wsiąść swoim rycerzom na konie i zaatakować na przeciwnika od północy i południa. Manewr okazał się skuteczny, na tyle, żeby pod osłoną tylnej straży większości wojsk udało się zbiec. Wojska przeciwnika nie goniły rohańczyków, tylko przegrupowały się i ruszyły na południe. Elfhem nie brał udziału w wymienionych wydarzeniach, ponieważ druga armia zaatakowała jego wojska, był ustawiony znacznie wyżej od Grimbolda i od razu znalazł się w rozsypce pod naporem wroga. Po zebraniu kilkunastu wojowników wycofał się na wschód.
   
 
==== Bitwa o Helmowy Jar ====
Saruman nie mogł zostawić brodów w rękach rohańczyków, dlatego pięć dni później znowu zaatakował brody, licząc na to, że jego przeciwnicy jeszcze nie zebrali dużej armii. W [[Edoras]] [[Gríma Gadzi Język|Grima]] opóźnił wysłanie wojska na tyle, że wyruszyły one dopiero w dniu starcia. Wojskami Rohanu dowodził Grimbold i Elfhlem, którzy rozstawili swoje armie po dwóch brzegach rzeki Iseny. Z początku armia Isengardu zaatakowała na zachodni brzeg rzeki. Pomimo oporu oddział Uruków przedarł się przez obrońców i zaczął przemierzać brody. Grimbold, który znajdował się dotychczas na wschodnim brzegu, udał się na pomoc. Nie pomogło to jednak i pod naporem wroga dowódzca opuścił zachodni brzeg. Wieczorem atak ustał, ale zazraz isengardczycy otrzymali nowe jednostki i bitwa z powrotem się zaczęła. Gdy wschodni brzeg zaczął padać, Grimbold zadecydował o utworzeniu muru z tarcz, w którym schowali się obrońcy. Pomysł okazał się wystarczająco dobry, aby powstrzymać atak. Wtedy to dowódzca nakazał wsiąść swoim rycerzom na konie i zatakować na przeciwnika od północy i południa. Manewr okazał się skuteczny, na tyle, żeby pod osłonął tylnej straży większości wojsk udało się zbiec. Wojska przeciwnika nie goniły rohańczyków, tylko przegrupowały się i ruszyły na południe. Elfhem nie brał udziału w wymienionych wydarzeniach, ponieważ druga armia zatakowała jego wojska, był ustawiony zancznie wyżej od Grimbolda i od razu znalazł się w rozsypce pod naporem wroga. Po zebraniu kilkunastu wojowników wycofał się na wschód. Dalsze jego losy są bliżej nieznane.
 
 
Po dotarciu na dwór [[Théoden|Théodena]] okazało się, że król jest pod silnym wpływem [[Gríma Gadzi Język|Grímy]], swego doradcy.
 
====[[Bitwa o Helmowy Jar]]====
 
Po dotarciu na dwór [[Theoden]]a okazało się, że król jest pod silnym wpływem [[Gríma Gadzi Język|Girmy]], swego doradcy.
 
 
 
[[Plik:Helmowy_jar.jpg|thumb|253px|Helmowy Jar z lotu ptaka]]
 
[[Plik:Helmowy_jar.jpg|thumb|253px|Helmowy Jar z lotu ptaka]]
Gandalf wyzwolił władcę z umysłowej niewoli i razem zaczęli przegotowywać plan obrony [[Rohan]]u. Razem z wojskiem udali się do rohańskiej warowni- [[Helmowy Jar|Helmowego Jaru]], gdzie zaczęli przygotowywać się na oblężenie. Gdy obrońcy zajeli pozycje armia z [[Isengard]]u zatakowała rozpoczynając [[Bitwa o Helmowy Jar|Bitwę o Helmowy Jar]]. Pomimo wytrwałej walki rohańczycy zaczęli się wycofywać w głąb warowni. Dużą rolę odegrały pomysły [[Saruman]]a, takie jak miny wysadzające mur i drabiny. Wtedy to kiedy forteca prawie upadła Theoden na czele swojej świty ruszył na wroga. Kiedy wyparł ich z Helmowego Jaru na tyły armii [[Uruk-hai]] zaatakował [[Gandalf]] z ocalałymi resztkami wojska, które [[Druga bitwa u brodów na Isenie|broniło brodów na Isenie]]. Resztka nieprzyjaciół uciekła do lasu [[Huornowie|huornów]], który przybył wraz z czarodziejem, żaden nigdy z niego nie wyszedł.
+
Gandalf wyzwolił umysł władcy z niewoli i razem zaczęli przegotowywać plan obrony [[Rohan]]u. Razem z wojskiem udali się do [[Helmowy Jar|Helmowego Jaru]], gdzie zaczęli przygotowywać się na oblężenie. Gdy obrońcy zajęli pozycje, armia z [[Isengard]]u zaatakowała, rozpoczynając [[Bitwa o Helmowy Jar|Bitwę o Helmowy Jar]]. Pomimo wytrwałej walki, Rohańczycy zaczęli się wycofywać w głąb warowni. Dużą rolę odegrały pomysły [[Saruman]]a, takie jak miny wysadzające mur i drabiny. Wtedy to, kiedy forteca prawie upadła, Théoden ruszył na czele swojej świty na wroga. Kiedy wyparł orków z Helmowego Jaru, tyły armii [[Uruk-hai]] zaatakował [[Gandalf]] z ocalałymi resztkami wojska, które [[Druga bitwa u brodów na Isenie|broniło brodów na Isenie]]. Resztka nieprzyjaciół uciekła do lasu [[Huornowie|huornów]], który przybył wraz z czarodziejem, żaden nigdy z niego nie wyszedł.
====[[Isengard]]====
 
Po zakończonej [[Bitwa o Helmowy Jar|bitwie w Helmowym Jarze]] [[Gandalf]] wraz z [[Theoden]]em i jego świtą udali się do Isengardu. Pod dotarciu na miejsce okazało się, że jest on kompletnie zniszczony przez [[Enty|enty]]. Spotkali tam również [[Merry|Merrego]] i [[Pippin]]a. Celem było jednak rozmówić się z [[Saruman]]em. Pomimo chęci przekonania go do opuszczenia wieży Saruman postanowił pozostać w niej. Wobec tego Gandalf złamał różdżkę czarodzieja i wyrzucił go z Rady. Wtedy to Grima wyrzucił z okna [[Palantir|palantir]], który miał trafić w Gandalfa, jednak pocisk chybił i został podniesiony przez Pippina.
 
 
[[Plik:Siedziba_Sarumana.jpg|thumb|left|241px|Zniszczony Isengard]]
 
Kula tak bardzo zaintrygowała hobbita, że ten postanowił sprawdzić czym właściwie to jest. Kiedy wszyscy usnęli wykradł i postanowił, że spojrzy w nią. Ukazał mu się [[Sauron]] i zadawał mu pytania, jednak Pippin milczał. Zdradził jedynie, że jest [[Hobbici|hobbitem]]. Sam bohater nie odniósł żadnych szkód po tym spotkaniu. Następnie Gandalf zabrał ze sobą Pippina i udał się do [[Minas Tirith]], a [[Aragorn]] wziął Merrego i udali się do Helmowego Jaru.
 
   
 
==== Isengard ====
===Droga [[Frodo|Froda]] do [[Mordor]]u===
 
 
[[Plik:Siedziba_Sarumana.jpg|thumb|241px|Zniszczony Isengard]]Po zakończonej [[Bitwa o Helmowy Jar|bitwie w Helmowym Jarze]], [[Gandalf]] wraz z [[Theoden]]em i jego świtą udali się do Isengardu. Pod dotarciu na miejsce okazało się, że jest on kompletnie zniszczony przez [[Enty|enty]]. Spotkali tam również [[Merry|Merrego]] i [[Pippin]]a. Celem było jednak rozmówić się z [[Saruman]]em. Pomimo prób przekonania go do opuszczenia wieży i poddania się, Saruman postanowił pozostać w [[Orthank|Orthanku]]. Wobec tego Gandalf złamał różdżkę czarodzieja i wyrzucił go z Rady. Wtedy to Gríma wyrzucił z okna [[Palantir|palantír]], który miał trafić w Gandalfa, jednak pocisk chybił i został podniesiony przez Pippina.
   
 
Kula tak bardzo zaintrygowała hobbita, że ten postanowił sprawdzić czym właściwie jest. Kiedy wszyscy usnęli wykradł palantír i postanowił w niego spojrzeć. Ukazał mu się [[Sauron]] i zadawał mu pytania, jednak Pippin milczał. Zdradził jedynie, że jest [[Hobbici|hobbitem]]. Sam bohater nie odniósł żadnych szkód po tym spotkaniu. Następnie Gandalf zabrał ze sobą Pippina i udał się do [[Minas Tirith]], a [[Aragorn]] wziął Merrego i udali się do Helmowego Jaru.
==Bitwy rozegrane podczas Wojny o Pierścień==
 
*[[Bitwa na Amon Hen]]
 
*[[Pierwsza bitwa u brodów na Isenie]]
 
*[[Druga bitwa u brodów na Isenie]]
 
*[[Bitwa o Helmowy Jar]]
 
*[[Bitwa na Polach Pelennoru]]
 
*[[Bitwa pod Dale]]
 
*[[Bitwa pod Morannonem]]
 
*[[Bitwa nad Wodą]]
 
   
  +
== Zasięg działań ==
==Przypisy==
 
  +
Główne działania wojenne odbywały się w [[Gondor]]ze i [[Rohan]]ie. Wojną partyzancką zostały objęte tereny [[Ithilien]], gdzie działały oddziały Faramira. Atakowały one głównie posiłki z Haradu zmierzające do Mordoru. Także w prowincjach Gondoru toczyły się walki z [[Korsarze z Umbaru|korsarzami z Umbaru]]. W Rohanie, głównie w zachodnich marchiach, odbywały się starcia z armią Sarumana. Doszło tam aż do pięciu większych potyczek. Z [[Dol Guldûr|Dol Guldur]] duże wojsko zaatakowało [[Lorien|Lórien]] i [[Erebor]]. Na północnym zachodzie jedynie pod koniec wojny w [[Shire]] odbywały się starcia z podwładnymi [[Saruman]]a.
   
  +
== Skutki ==
<references/>
 
  +
* Wojna zakończyła się definitywną klęską Saurona - stracił Pierścień i ostatecznie został wygnany z Ardy.
  +
* W Gondorze po blisko tysiącu lat powrócił król.
  +
* W Shire po wojnie pojawił się Saruman, w związku z czym wybuchł bunt przeciw niemu, którego kulminacyjnym punktem była [[bitwa nad Wodą]].
  +
* Poza Gondorem, wskutek wojny, zmiany władcy miały miejsce również w Rohanie, Dale i Ereborze.
   
 
== Bitwy rozegrane podczas Wojny o Pierścień ==
  +
* [[I bitwa o Osgiliath]] 20 czerwca 3018 TE
  +
* [[II bitwa o Osgiliath]] ''dokładna data nieznana''; pomiędzy 21 czerwca a 7 lipca 3018 TE
 
* [[Pierwsza bitwa u brodów na Isenie]] 25 lutego 3019 TE
  +
* [[Bitwa pod Fangornem]] 29 lutego 3019 TE
 
* [[Druga bitwa u brodów na Isenie]] 2 marca 3019 TE
 
* [[Bitwa o Helmowy Jar]] 3 i 4 marca 3019 TE
  +
* [[III bitwa o Osgiliath]] 12 marca 3019 TE
 
* [[Bitwa na Polach Pelennoru]] 15 marca 3019 TE
  +
* [[Bitwa pod drzewami|Bitwa pod Drzewami]] 15 marca 3019 TE
  +
* [[Bitwa pod Dale]] 15-17 marca 3019 TE
  +
* [[Walki o Lothlórien|Walki o Lothlorien]] 11-22 marca 3019 TE
 
* [[Bitwa pod Morannonem]] 25 marca 3019 TE
   
 
{{Przypisy}}
   
 
[[de:Ringkrieg]]
 
[[de:Ringkrieg]]
 
[[en:War of the Ring]]
 
[[en:War of the Ring]]
  +
[[es:Guerra del Anillo]]
  +
[[fr:Guerre de l'Anneau]]
  +
[[it:Guerra dell'Anello]]
 
[[ru:Война Кольца]]
 
[[ru:Война Кольца]]
[[Kategoria:Wojna o Pierścień|*Wojna o Pierścień]]
+
[[Kategoria:Wojny Trzeciej Ery]]
[[Kategoria:Wojny]]
 
[[Kategoria:Wydarzenia trzeciej ery]]
 

Wersja z 12:30, 13 maj 2020

Disambig-icon Ten artykuł dotyczy konfliktu. Zobacz też: inne znaczenie tego słowa.

Wojna o Pierścień – konflikt zbrojny trwający od 20 czerwca 3018 roku TE (I bitwa o Osgiliath, atak na Mroczną Puszczę) do 25 marca 3019 roku TE. Głównymi stronami konfliktu, byli: Mordor i siły sprzymierzone oraz wolne ludy Śródziemia.

Strony

Godło Gondoru

Herb Gondoru

Mordor i sprzymierzeńcy:

Wolne ludy

Geneza

Upadek Saurona w Drugiej Erze

Sauron

Sauron z pierścieniem

Główną przyczyną Wojny o Pierścień była chęć Saurona do opanowania Śródziemia. Z końcem Drugiej Ery został on pokonany przez wojska Ostatniego Sojuszu, oraz stracił Jedyny Pierścień, w który niegdyś przelał część swojej mocy, by móc kontrolować posiadaczy innych Pierścieni Władzy. Osłabiony i pozbawiony materialnej postaci Sauron uciekł i przez wiele wieków próbował odzyskać dawną moc. Osiadł w Dol Guldur i tam odzyskiwał siły. Z czasem zdołał zgromadzić wokół siebie Nazgûli, pozyskać pomoc Easterlingów, Variagów oraz Haradrimów i w 2942 roku Trzeciej Ery powrócił do Mordoru.

Poszukiwania Pierścienia

Sauron cały czas poszukiwał Pierścienia, nie wiedział jednak, że ten dawno temu dostał się w ręce hobbita Sméagola. W 2941 roku został zabrany przez Bilba Bagginsa, a następnie podarowany FrodowiGandalf, członek Rady i drugi w hierarchii Istarich, zaczął podejrzewać, że należący do Froda Pierścień jest Jedynym, jednak nadal nie miał tej pewności. Wiedział, że Gollum opuścił swą kryjówkę i rozpoczął poszukiwania Pierścienia, dlatego poprosił Aragorna o pomoc. Razem z nim przez 8 lat tropili Golluma, jednak bezskutecznie. Ten tymczasem zdołał dotrzeć do Mordoru, gdzie został wzięty do niewoli przez Saurona. Mroczny Władca dowiedział się od niego, że Pierścień ma niejaki Bilbo Baggins z Shire. Sauron nie wiedział, gdzie leży Shire, podejrzewał jedynie, że leży ono gdzieś w górnym biegu Anduiny, jak wspominał Gollum, dlatego postanowił go wypuścić i obserwować cały czas jego poczynania, licząc, że ten doprowadzi go do celu. Jednakże zaraz po wyjściu z niewoli, Gollum został schwytany przez Aragorna i uwięziony w siedzibie elfów z Mrocznej Puszczy. Z jego relacji starożytnych dokumentów Gondoru Gandalf nabrał pewności, że Pierścień Froda to Jedyny. Dowiedziawszy się o pojmaniu Golluma Sauron wpadł w popłoch. Bał się, że jego wrogowie użyją przeciwko niemu Pierścienia. Postanowił czym prędzej odbić Golluma oraz wysłać na poszukiwania Shire Nazgûli.

Sojusz z Sarumanem

Saruman-1-

Saruman patrzy w palantir

Równocześnie Jedynego Pierścienia poszukiwał Saruman - jeden z Istarich i głowa Białej Rady, powołanej do walki z Sauronem. W tajemnicy przed innymi członkami Rady wysyłał ekspedycję na Pola Gladden, jednak była ona bezskuteczna. Zaślepiony pragnieniem władzy zaczął w swojej siedzibie, Isengardzie, tworzyć armię, złożoną z orków i dzikich ludzi z Dunlandu. Około 3000 roku odważył się użyć znajdującego się w jego posiadaniu palantíru i został usidlony przez Saurona. 

Przebieg

Początek

Atak na elfów Thranduila

20 czerwca 3018 roku wysłani przez Saurona orkowie zaatakowali królestwo Thranduila w Mrocznej Puszczy. Gdy Gollum został wyprowadzony przez elfów na przepustkę, zaatakowali prowadzący go oddział i co prawda zostali odparci, jednak Gollum zdołał uciec. Wymknął się orkom i elfom i skrył się w Morii.

Atak na Osgiliath

Tego samego dnia, Sauron wysłał oddziały, by zaatakowały Osgiliath. Armią dowodził Czarnoksiężnik z Angmaru, a wraz z nim podążała reszta Upiorów, z wyjątkiem dwóch[1] lub trzech[2] które przebywały w Dol Guldur. Wspierali ją Haradrimowie i Easterlingowie. Wojska Mordoru były znacznie silniejsze od broniących miasta Gondorczyków pod wodzą Boromira i Faramira, którzy zostali szybko zepchnięci nad rzekę. Jedynie kontrnatarcie, które doprowadziło do tymczasowego odparcia wroga umożliwiło odwrót wojsk Gondoru na drugi brzeg. Jednak nieprzyjaciel zdołał przełamać linię obrony i ostatecznie oddziały Boromira i Faramira zostały rozgromione. Oprócz nich ocaleli tylko dwaj żołnierze. Jednak mimo zwycięstwa Sauron zatrzymał ofensywę. Bitwa o Osgiliath była tylko przykrywką, chciał on bowiem zdobyć kontrolę nad mostami, by móc wysłać Upiory Pierścienia na poszukiwania Jedynego, te bowiem obawiały się wody i nie przekroczyłyby Anduiny wpław. Poza tym chciał sprawdzić siły Denethora. Jak się okazało stawiał on znacznie silniejszy opór niż Sauron się spodziewał.

Uwięzienie Gandalfa i zdrada Sarumana

Pod koniec czerwca czarodziej Gandalf opuścił Shire, nakazawszy wcześniej Frodowi, aby ten wyruszył z Pierścieniem do Rivendell najpóźniej we wrześniu. Na drodze niedaleko Bree spotkał innego członka bractwa Istarich Radagasta, który został przysłany przez Sarumana. Powiadomił Gandalfa o pojawieniu się Nazgûli. Ci bowiem 1 lipca przekroczyli w Osgiliath Anduinę i skierowali się na północ na poszukiwania Pierścienia. Ruszyli w kierunku Pól Gladden, jednak tamtejsze wioski Stoorów były od dawna opuszczone. Radagast przekazał także, że Gandalf zawsze może szukać pomocy i rady w Isengardzie. Czarodziej postanowił ruszyć tam czym prędzej. Zostawił u karczmarza Butterbura z Bree list dla Froda, by ten jak najszybciej wyruszył do Rivendell, po czym skierował się na południe. 10 lipca dotarł do twierdzy Sarumana i tam dowiedział się o jego zdradzie. Odrzuciwszy propozycję przystąpienia do Saurona, został uwięziony w Orthanku.

Wysłanie Nazgûli do Shire

Obserwując wyruszenie Boromira, poczynania Sarumana i uwięzienie Gandalfa, Sauron nabrał przekonania, że żaden z Istarich nie jest w posiadaniu Pierścienia, jednak podejrzewał, że Saruman wie, gdzie Jedyny się znajduje. Postanowił więc jak najszybciej odnaleźć Shire. Nazgûle przestali działać w ukryciu i czym prędzej dotarli do Isengardu. Tymczasem 18 września Gandalf z pomocą Gwaihira zdołał stamtąd uciec i udał się do Edoras. Saruman zdołał przekonać Upiory, że kraj hobbitów leży w okolicach krain elfów nad morzem. Ruszyły one więc na północ i na trakcie natknęły się na szpiega czarodzieja, który był w posiadaniu map Shire. Upiory przeciągnęły szpiega na swoją stronę i odebrały mu mapy, ruszając następnie do kraju hobbitów. Równocześnie na jaw wyszła zdrada Sarumana, jednak odnalezienie Pierścienia było ważniejsze niż zemsta Saurona.

Wyprawa Froda

Droga Froda do Rivendell

Frodo wyruszył 23 września i skierował się do Bucklandu. Tego samego dnia Czarni Jeźdźcy pokonawszy Strażników wkroczyli do Shire. Rozpoczęli gorączkowe poszukiwania Froda, ten jednak zdołał im się wymknąć i dostał się do Bucklandu, a następnie wraz z Samwisem Gamgee, Peregrinem Tukiem i Meriadokiem Brandybuckiem przez Stary Las i Kurhany do Bree, gdzie przybył 29 września. Nocą z 29 na 30 września Upiory, nie mając pewności, gdzie jest Pierścień, przypuściły szturm na Buckland i Bree, jednakże nie zdołali schwytać Froda. 30 września hobbici w towarzystwie Aragorna opuścili gospodę i przez bezdroża, omijając Gościniec, ruszyli ku Rivendell. Nazgûle szybko dowiedzieli się o ich odjeździe. Gandalf tymczasem na wziętym z Edoras koniu pomknął na północ i wieczorem 30 września, w kilka godzin, po wyruszeniu stamtąd Froda i jego towarzyszy, dotarł do Bree. Nie zastawszy tam wędrowców ruszył na Wichrowy Czub, gdzie postanowił na nich zaczekać. 3 października został jednak zaatakowany przez Nazgûli. Zdołał wymknąć się im i ruszył na północ, chcąc odciągnąć ich od Froda. Podążyło za nim czterech Jeźdźców, pięciu jednak pozostało i gdy 6 października na Wichrowym Czubie schronił się Frodo wraz z Aragornem i towarzyszami, zaatakowano ich. Upiory nie zdołały zabrać Pierścienia, raniły jednak Froda Ostrzem Morgulu. Wkrótce z Rivendell, dokąd doszły wieści o podróży Powiernika, wysłano elfa Glorfindela. Spotkali się oni 18 października i pomógł im w dalszej podróży. 

Nazgul

Nazgule przy brodzie

Przy brodzie na Bruinen nieprzyjaciele dopadli wędrowców, Frodo zdołał jednak umknąć na koniu Glorfindela do Rivendell. Tymczasem na rzece doszło do spowodowanej przez Elronda powodzi, która porwała kilku Jeźdźców. Resztę zaatakowali i wpędzili do rwącej wody Glorfindel, Aragorn i inni hobbici. Upiory przeżyły, ale poniosły klęskę: ich konie zginęły, a oni sami zostali wyrzuceni przez rzekę wiele mil dalej. Powiernik dotarł do Rivendell, gdzie został uzdrowiony z ran, zadanych Ostrzem Morgulu. Wcześniej zdołał tam także dotrzeć Gandalf.

Narada u Elronda

W tym samym momencie do Rivendell zaczęli zjeżdżać się przypadkowo przedstawiciele wszystkich wolnych ras Śródziemia między innymi: Legolas z Mrocznej Puszczy, Gimli i Gloin z Ereboru, Boromir, syn namiestnika Gondoru. Poza nimi uczestniczyło także wielu znamienitych elfów mieszkających w Rivendell. Podczas narady wszyscy uczestnicy przedstawili swoje problemy oraz prosili o rady. Do krasnoludów przybył wysłannik Saurona chcący informacji o zamieszkaniu hobbitów. Z Mrocznej Puszczy zbiegł Gollum, więzień króla Thranduila posiadający informacje o Pierścieniu, a braciom Faramirowi i Boromirowi, synom namiestnika, wielokrotnie przyśnił się sen, w którym usłyszeli tajemniczy wiersz, mówiący o Narsilu, Zgubie Isildura i niziołku. Ponad to Frodo opowiedział zebranym o Pierścieniu. Zebrani zaczęli debatować nad jego przyszłością. Boromir chciał, żeby został on zaniesiony do Minas Tirith, gdzie posłuży do obrony miasta. Jednak reszta rady zadecydowała, że zostanie on zniszczony w Górze Przeznaczenia w Mordorze. Frodo zgłosił się na Powiernika Pierścienia i to jego zadaniem stało się go zniszczyć. Do pomocy zgłosili się: Gimli, Legolas, Aragorn, Gandalf, Boromir, Merry, Pippin oraz Sam. Tak utworzyła się Drużyna Pierścienia.

Drużyna Pierścienia

Drużyna Pierścienia po opuszczeniu domu Elronda skierowała się na południe i 8 stycznia 3019 roku dotarła do Hollinu. Tam spostrzegli ją szpiedzy wysłani przez Sarumana, który próbował uniemożliwić im dalszą podróż. Wędrowcy postanowili przejść na drugą stronę Gór Mglistych przez przełęcz pod Caradhrasem,

Anduina

Rauros

jednak wywołana przez Sarumana śnieżyca zmusiła ich do zawrócenia. Udało im się wyjść cało z ataku magicznych, niematerialnych wargów. Drużyna postanowiła przejść przez Morię. Zostali tam zaatakowani przez orków i Balroga. W walce Gandalf zdołał strącić go w Bitwie na Khazad-dum w przepaść, jednak demon pociągnął go ze sobą. Osłabionej stratą Gandalfa Drużynie udało się wyjść z Morii i wkrótce dotarła ona do Lothlórien, gdzie przebywała aż do 16 lutego. Z tamtąd wyruszyli na łodziach w dół Anduiny. Kiedy dopłynęli do Rauros musieli przenieść łodzie na druga stronę wodospadu. Wtedy zaatakowali ich orkowie.

Rozpad Drużyny Pierścienia

Amon hen

Śmierć Boromira

Między członkami Drużyny a orkami wywiązała się walka nazwana później Bitwą na Amon Hen, w wyniku której drużyna rozpadła się. Boromir zgniął raniony strzałą podczas obrony Merrego i Pippina, Frodo i Sam uciekli do Emyn Muil. Aragorn, Legolas i Gimli udali się w głąb Rohanu w celu odbicia z rąk orków dwóch hobbitów, którzy zostali porwani do Isengardu.

Konflikt w Rohanie

Pogoń za hobbitami

Przez 4 dni trójka przyjaciół podążała za orkami w głąb Rohanu. Gdy dotarli w pobliże lasu Fangorn spotkali

Éored Éomera, który kierował się w stronę Brodów Entów. Dzień wcześniej rozgromił on oddział Uruk-hai zmierzający do Isengardu, ten sam który porwał Merrego i Pippna. Dowódca jednak nie widział nikogo poza orkami. Obdarował bohaterów końmi i odjechał. Kiedy Aragorn przybył na pole bitwy zobaczył hobbickie ślady prowadzące w głąb lasu. Tymczasem hobbici spotkali Drzewca i uczestniczyli w Wiecu Entów, który zadecydował o ataku na Isengard.

Plik:The Lord of the Rings - The Ents kills Uruk hai (Extended Edition HD)

Aragorn, Gimli i Legolas następnego dnia udali się po śladach w głąb Fangornu, gdzie spotkali Gandalfa Białego. Ten zapewnił ich o tym, że hobbici są cali i zdrowi, po czym wspólnie udali się do Edoras.

Pierwsza i druga bitwa u brodów na Isenie

25 lutego TE 3019 armia Sarumana postanowiła uzyskać kontrolę nad brodami na Isenie, które stanowiły wejście do Rohanu. Wojska ludzi ówcześnie obstawiły brody, spodziewając się ataku. Nie czekając na nadejście wroga, Theodred wydał rozkaz ataku. Pomimo heroicznej walki oddziały musiały wycofać się z powrotem do brodów. Przeciwnik miał znaczną przewagę liczebną. Po śmierci Theodreda wojska rohańskie były bliskie klęski, jednak na odsiecz przybył Elfhelm z kilkoma oddziałami, który rozbił niespodziewających się ataku wrogów. Większość z nich uciekła w stronę Isengardu, lecz osłabione wojska nie miały siły ich gonić.

Plik:The Lord of the Rings - Seeking Theodred (Extended Edition HD)

Saruman nie mógł zostawić brodów w rękach rohańczyków, dlatego pięć dni później znowu zaatakował brody, licząc na to, że jego przeciwnicy jeszcze nie zebrali dużej armii. W Edoras Grima opóźnił wysłanie wojska na tyle, że wyruszyły one dopiero w dniu starcia. Wojskami Rohanu dowodził Grimbold i Elfhlem, którzy rozstawili swoje armie po dwóch brzegach rzeki Iseny. Z początku armia Isengardu zaatakowała na zachodni brzeg rzeki. Pomimo oporu oddział Uruków przedarł się przez obrońców i zaczął przemierzać brody. Grimbold, który znajdował się dotychczas na wschodnim brzegu, udał się na pomoc. Nie pomogło to jednak i pod naporem wroga dowódca opuścił zachodni brzeg. Wieczorem atak ustał, ale orkowie otrzymali nowe jednostki i bitwa z powrotem się zaczęła. Gdy wschodni brzeg zaczął padać, Grimbold zadecydował o utworzeniu muru z tarcz, w którym schowali się obrońcy, co powstrzymało atak. Wtedy to dowódca nakazał wsiąść swoim rycerzom na konie i zaatakować na przeciwnika od północy i południa. Manewr okazał się skuteczny, na tyle, żeby pod osłoną tylnej straży większości wojsk udało się zbiec. Wojska przeciwnika nie goniły rohańczyków, tylko przegrupowały się i ruszyły na południe. Elfhem nie brał udziału w wymienionych wydarzeniach, ponieważ druga armia zaatakowała jego wojska, był ustawiony znacznie wyżej od Grimbolda i od razu znalazł się w rozsypce pod naporem wroga. Po zebraniu kilkunastu wojowników wycofał się na wschód.

Bitwa o Helmowy Jar

Po dotarciu na dwór Théodena okazało się, że król jest pod silnym wpływem Grímy, swego doradcy.

Helmowy jar

Helmowy Jar z lotu ptaka

Gandalf wyzwolił umysł władcy z niewoli i razem zaczęli przegotowywać plan obrony Rohanu. Razem z wojskiem udali się do Helmowego Jaru, gdzie zaczęli przygotowywać się na oblężenie. Gdy obrońcy zajęli pozycje, armia z Isengardu zaatakowała, rozpoczynając Bitwę o Helmowy Jar. Pomimo wytrwałej walki, Rohańczycy zaczęli się wycofywać w głąb warowni. Dużą rolę odegrały pomysły Sarumana, takie jak miny wysadzające mur i drabiny. Wtedy to, kiedy forteca prawie upadła, Théoden ruszył na czele swojej świty na wroga. Kiedy wyparł orków z Helmowego Jaru, tyły armii Uruk-hai zaatakował Gandalf z ocalałymi resztkami wojska, które broniło brodów na Isenie. Resztka nieprzyjaciół uciekła do lasu huornów, który przybył wraz z czarodziejem, żaden nigdy z niego nie wyszedł.

Isengard

Siedziba Sarumana

Zniszczony Isengard

Po zakończonej bitwie w Helmowym Jarze, Gandalf wraz z Theodenem i jego świtą udali się do Isengardu. Pod dotarciu na miejsce okazało się, że jest on kompletnie zniszczony przez enty. Spotkali tam również Merrego i Pippina. Celem było jednak rozmówić się z Sarumanem. Pomimo prób przekonania go do opuszczenia wieży i poddania się, Saruman postanowił pozostać w Orthanku. Wobec tego Gandalf złamał różdżkę czarodzieja i wyrzucił go z Rady. Wtedy to Gríma wyrzucił z okna palantír, który miał trafić w Gandalfa, jednak pocisk chybił i został podniesiony przez Pippina.

Kula tak bardzo zaintrygowała hobbita, że ten postanowił sprawdzić czym właściwie jest. Kiedy wszyscy usnęli wykradł palantír i postanowił w niego spojrzeć. Ukazał mu się Sauron i zadawał mu pytania, jednak Pippin milczał. Zdradził jedynie, że jest hobbitem. Sam bohater nie odniósł żadnych szkód po tym spotkaniu. Następnie Gandalf zabrał ze sobą Pippina i udał się do Minas Tirith, a Aragorn wziął Merrego i udali się do Helmowego Jaru.

Zasięg działań

Główne działania wojenne odbywały się w Gondorze i Rohanie. Wojną partyzancką zostały objęte tereny Ithilien, gdzie działały oddziały Faramira. Atakowały one głównie posiłki z Haradu zmierzające do Mordoru. Także w prowincjach Gondoru toczyły się walki z korsarzami z Umbaru. W Rohanie, głównie w zachodnich marchiach, odbywały się starcia z armią Sarumana. Doszło tam aż do pięciu większych potyczek. Z Dol Guldur duże wojsko zaatakowało Lórien i Erebor. Na północnym zachodzie jedynie pod koniec wojny w Shire odbywały się starcia z podwładnymi Sarumana.

Skutki

  • Wojna zakończyła się definitywną klęską Saurona - stracił Pierścień i ostatecznie został wygnany z Ardy.
  • W Gondorze po blisko tysiącu lat powrócił król.
  • W Shire po wojnie pojawił się Saruman, w związku z czym wybuchł bunt przeciw niemu, którego kulminacyjnym punktem była bitwa nad Wodą.
  • Poza Gondorem, wskutek wojny, zmiany władcy miały miejsce również w Rohanie, Dale i Ereborze.

Bitwy rozegrane podczas Wojny o Pierścień

Przypisy

  1. "Poszukiwania Pierścienia" w: J.R.R. Tolkien, "Niedokończone Opowieści", wyd. Amber, Warszawa 1995, przeł. Radosław Kot, str. 111.
  2. "Kronika Lat. Chronologia Krajów Zachodu" w: J.R.R. Tolkien, "Władca Pierścieni", tom 3: Powrót króla (powieść), wyd. Amber, Warszawa 2009, przekład. Maria i Cezary Frąc, str. 393.