Westron lub Wspólna Mowa (wes. Adûni lub Sôval Phârë, sin. Annúnaid lub Falathren – "język wybrzeża")[1] – uniwersalny język Śródziemia.
Historia[]
Źródłem westronu był język ludzi Númenoru, adûnaic. Początkowo używano go na wybrzeżach Śródziemia, gdzie osiedlili się Númenorejczycy. Stąd rozciągnął się głównie na zachód i północ. Po Upadku Westernesse Wierni nie przykładali oni dużej wagi do swojego ojczystego języka, ponieważ kojarzył im się z zagładą wyspy i nieposłuszeństwem wobec Valarów. Przez to adûnaic zaczął mieszać się z językami ludzi z Ered Nimrais, lecz później został wzbogacony słowami z sindarinu, którego znali Wierni.
Używany jako rodzimy przez hobbitów, ludzi zamieszkujących tereny Gondoru i Arnoru oraz przez Beorna i mieszkańców Esgaroth, a znany przez elfów, krasnoludów, Rohirrimów, entów i Dunlendingów. Posługiwali się nim też orkowie, kiedy nie mogli się dogadać między sobą w swoich poszczególnych gwarach. W tym języku można było się także porozumieć z wieloma dzikimi plemionami, lecz był on wtedy mocno okaleczony.[2][3] Język ten używany w Gondorze był szlachetniejszy, natomiast hobbici mówili do wszystkich na "ty", wzbudzając tym wśród innych powszechne zdumienie.[4] W Rohanie za rządów króla Thengla wspólna mowa zaczęła być używana jako język dworu (Thengel wiele lat spędził w Minas Tirith). Spokrewniony z westronem był język ludzi północy[5] i rohirricki, a odmianą Wspólnej Mowy był dialekt hobbicki.[6][7]
Z powodu przetłumaczenia na angielski znanych jest niewiele oryginalnych słów z tego języka.[8] Np. imię Frodo Baggins brzmiało w westronie Mauro Labingi.
Czerwona Księga została napisana w tym języku.
Ciekawostki[]
- W książce Ludy Śródziemia Christopher Tolkien opisuje szczegółowo mowę opracowaną przez swojego ojca: Sóval Pháre, która jest oryginalną "Mową Wspólną", wyjaśnia, że brzmienie podobne do angielskiego wynika z tego, że została ona przetłumaczona na angielski łącznie z nazwami własnymi, a także podaje wiele słów nieznanych z innych książek.
Zobacz też[]
Przypisy
- ↑ J.R.R. Tolkien, red. Christopher Tolkien Historia Śródziemia t. XII, The Peoples of Middle-earth, „The Appendix on Languages”
- ↑ J.R.R. Tolkien, Władca Pierścieni, Dwie wieże, „Helmowy Jar”
- ↑ J.R.R. Tolkien, Władca Pierścieni, Powrót króla, „Droga Rohirrimów”
- ↑ J.R.R. Tolkien, Władca Pierścieni, Powrót króla, „Minas Tirith”
- ↑ J.R.R. Tolkien, Hobbit, czyli tam i z powrotem, Dziwna kwatera
- ↑ J.R.R. Tolkien, Władca Pierścieni, "Powrót Króla", Dodatek F, "Języki i ludy Trzeciej Ery"
- ↑ J.R.R. Tolkien, Christopher Tolkien (red.), Niedokończone opowieści, „Cirion i Eorl. Przyjaźń Gondoru z Rohanem”
- ↑ J.R.R. Tolkien, red. Christopher Tolkien Historia Śródziemia t. XII, The Peoples of Middle-earth, „Of Dwarves and Men”