Waśń Rodzinna

Waśń Rodzinna - niezwykle krwawa i wyniszczająca wojna domowa w Gondorze w latach 1432 - 1447 Trzeciej Ery.

Historia

Podłoże konfliktu

W 1248 roku na północno-wschodniej granicy Gondoru panoszyła się horda Easterlingów, przybyła znad Morza Rhûn. Ówczesny dowódca wojsk Gondoru, bratanek panującego króla Narmacila I, Minalcar, ruszył w tamte strony aby pokonać najeźdźców. W walkach niezwykle pomocni okazali się Nortowie, mieszkańcy Rhovanionu, ktorych przywódca, nazywający sam siebie Królem Rhovanionu, Vidugavia, walczył u boku Minalcara. Nie tylko pomógł pokonać Easterlingów, ale także zrównać z ziemią ich osiedla nad Wewnętrznym Morzem.

Minalcar był wielce wdzięczny za tę pomoc. Wielu norckich dostojników zaprosił do Gondoru, obdarzając ich tamtejszymi zaszczytami, a swojego syna, Valacara, wysłał na dwór Vidugavii jako ambasadora Południowego Królestwa. Tam Valacar poznał córkę przywódcy Nortów, Vidumavi. Młodzi zakochali się w sobie i wzięli ślub, któremu Minalcar przyklasnął, widząc w tym szansę na zacieśnienie więzów z Nortami. 

Wtedy po raz pierwszy arystokracja gondorska okazała oburzenie. Przyjętym zwyczajem było do tej pory, że następca tronu na swoją żonę wybiera szlachetnie urodzoną kobietę z któregoś z najdostojnieszych rodów dúnedaińskiego pochodzenia. Tym razem stało się inaczej. Zaczęto mówić o zanieczyszczeniu królewskiej númenorejskiej krwi, a co bardziej bezpośredni wskazywali, że Vidumavi jako pochodząca z "niższej" rasy ludzi, nie będzie cieszyła się tak długim życiem jak Dúnedainowie, może to również zaważyć na długości życia jej dzieci, a w końcu doprowadzić do upadku całej dynastii królewskiej i samego Gondoru.

Na domiar złego w 1255 roku Valacarowi i Vidumavi narodził się syn, którego w języku Nortów nazwano Vinitharya. Rodzina następcy tronu przybyła w 1260 roku do Osgiliath wraz z orszakiem norckiej arystokracji. To spotęgowało niechęć wysoko urodzonych Gondorczyków, ponieważ uznawali Nortów za poślednich ludzi, gardzili ich kulturą i wyśmiewali prowincjonalne, ich zdaniem, zachowanie i obyczaje. Nie pomogła nawet zmiana imienia Vidumavi na Galadwen, a jej syna na Eldacara, co miało oznaczać niemal całkowite zerwanie z norcką kulturą. Następcę tronu dalej nazywano "Kundlem", zaś jego matkę "Królewską Szmatą" lub gorzej.

Eskalacja

Valacar został królem w 1366 roku Trzeciej Ery. Jego żona, zgodnie z przewidywaniami, nie doczekała tej chwili i zmarła. Eldacar jednak niczym nie różnił się od swojego ojca i mając 111 lat wciąż był młodym, cieszącym się zdrowiem człowiekiem. Jednak nie przekonało to arystokracji, głownie z południowych prowincji, która coraz głośniej występowała przeciw królowi, jego norckim przyjaciołom, a przede wszystkim następcy tronu. Prym w tych podżeganiach wiodła rodzina Castamira, dalekiego kuzyna Eldacara, w którym upatrywano teraz jedynego godnego następce Valacara. Wszystko to odbywało się drogą szeptaną, jednak im starszy był król, tym głosy te były wyraźniejsze. Pod koniec jego życia szlachta południowego Gondoru już w świetle dnia zbroiła swoje oddziały i głośno sprzeciwiała się wstąpieniu Eldacara na tron.

Konflikt zbrojny

Valacar zmarł w 1432 roku. Dołożył wszelkich starań aby koronacja jego syna odbyła się bez przeszkód. Doszło do niej niedługo potem. Arystokracja Gondoru nie powstrzymywała się już jednak i otwarcie, zbrojnie, wystąpiła przeciw nowemu władcy. Król początkowo zdawał się nie przejmować zagrożeniem, odpierając skutecznie ataki, jednak pod koniec roku rebelianci zaczęli odnosić zwycięstwa, w krótkim czasie podchodząc pod mury Osgiliath. Rozpoczęło się trwające 5 lat oblężenie stolicy. W tym czasie znaczna jego część uległa zniszczeniu, w tym Kopuła Gwiazd, pod którą trzymany był największy z palantírów ocalonych przez Isildura z Númenoru. Krzyształ Osgiliath przepadł w odmętach Anduiny i już nigdy go nie odnaleziono.

W 1437 roku Eldacar uciekł wreszcie ze stolicy do swoich krewnych do Rhovanionu. Jego najstarszy syn, Ornendil, który zajmował się osłanianiem króla w czasie ucieczki, został pojmany, a Castamir osobiście go zabił.

Castamir, zwany w późniejszych wiekach Uzurpatorem, koronował się na dwudziestego drugiego króla Gondoru. Jego rządy były krwawe i naznaczone terrorem. Likwidował każdego, kto próbował kwestionować jego prawo do tronu, stanowczo rozprawił się też z Nortami, którzy byli w służbie Eldacara i jego ojca. Nie dbał jednak w ogóle o sprawy królestwa, północne prowincje pozostawiając samym sobie. Uzurpator planował nawet przenieść stolicę do Pelargiru, gdyż gardził Osgiliath i tenerami na północ od niego. Mieszkańcy tych północnych prowincji - Anórien, Ithilien i Calenardhonu szybko poznali się na Castamirze i z czasem zaczęli przystępować do ruchu oporu.

10 lat później, w 1447 roku, Eldacar stał już na czele potężnej armii stworzonej z Nortów i tych Dúnedainów, którzy sprzeciwiali się tyranii Castamira. Wraz z przesuwaniem się wojska na południe, przystępowały do niego oddziały złożone z mieszkańców północnych prowincji.

Decydujące starcie

Dzięki świetnej konspiracji mieszkańców Calenardhonu, Ithilien i Anórien, wieści o przemarszu wielkiej armii Eldacara doszły do uszu Castamira dość późno. Pospiesznie opuścił on stolicę. Nie zbiegł jednak daleko. Zebrał swoje wojska w Lebenninie i oczekiwał nadejścia Eldacara. Wkrótce potem doszło do brzemiennej w skutkach Bitwy u brodów na Erui. Co prawda nie znane są dokładne jej szczegóły, wiadomo jednak, że walczył w niej i poległ kwiat gondorskiego rycerstwa. Król Eldacar pomścił też swojego syna, osobiście zabijając Castamira.

Synowie Uzurpatora zbiegli z pola walki i schronili się w ostatnim bastione wspierającym Casramira - w Pelargirze. Pod koniec 1447 roku król rozpoczął oblężenie portu, jednak przeciągało się ono w czasie, a w następnym roku ostatni rebelianci, wraz z synami Castamira uciekli statkami z miasta do Umbaru. Tam przejęli władzę, odłączając Umbar od Gondoru i czyniąc z niego miejsce ucieczki dla wszystkich wrogów Południowego Królestwa.

Skutki

Waśń Rodzinna była wydarzeniem bez precedensu w dotychczasowej historii nie tylko Gondoru, ale również Númenoru, ponieważ nawet w czasach najzaciętszego konfliktu między Wiernymi a Ludźmi Króla, nie doszło do otwartej wojny domowej.

Konfikt ten przyczynił się znacznie do upadku Gondoru. Stolica kraju została zniszczona, przepadł Krzyształ Osgiliath. Wiele z pośród dzieł zebranych w licznych bibliotekach Osgiliath zostało bezpowrotnie straconych, niektóre z nich pamiętały jeszcze czasy Númenoru. Odbiło się to negatywnie na poziomie wiedzy i kultury następnych pokoleń Gondorczyków.

W walkach polegli przedstawiciele najstarszych i najdostojniejszych rodów Gondoru, a także najlepsi z norckich żołnierzy. Pelargil nieomal nie legł w gruzach, a Umbar odłączył się od królestwa na prawie 400 lat, kiedy to zdobył go Telumehtar. 

Jednak najpoważniejszym skutkiem Waśni Rodzinnej było zaprzestanie patrolowania Mordoru. Późniejsza odbudowa kraju ze znisczeń, a także Wielki Mór, który nastąpił niedługo potem, całkowicie zniosły to zadanie z listy priorytetów władców Gondoru. Sauron jednak nie spał i skwapliwie to wykorzystał, przygotowując podwaliny pod swój powrót.