Śródziemie Wiki
Advertisement

Władca Pierścieni (ang. The Lord of the Rings) - powieść high fantasy autorstwa angielskiego pisarza J.R.R. Tolkiena, której akcja rozgrywa się w jego fikcyjnym świecie zwanym Śródziemiem. Jest ona kontynuacją innej opowieści tego autora zatytułowanej Hobbit, czyli tam i z powrotem. Została napisana z przerwami między 1937 a 1949 rokiem, także w trakcie trwania II Wojny Światowej. Szybko stała się jedną z najpopularniejszych i najlepiej sprzedających się książek w historii literatury (około 150 milionów sprzedanych egzemplarzy).

Władca Pierścieni często mylnie nazywany jest trylogią, tak naprawdę to powieściowa całość podzielona na sześć ksiąg. Ze względu na swoją dużą objętość został wydany w trzech tomach, głównie pod wpływem nacisków wydawcy. Nie było to jednak oryginalne zamierzenie Tolkiena.

Tytuł utworu nawiązuje do głównego antagonisty w opisanej historii - Ciemnego Władcy Saurona, pana i twórcy zaginionego Jedynego Pierścienia, mającego moc kontrolowania pozostałych Pierścieni Władzy, będących w posiadaniu przedstawicieli trzech ras zamieszkujących Śródziemie i tym samym dającego mu władzę nad całym kontynentem oraz czyniąc go Władcą Pierścieni.

Fabuła

Tysiące lat przed wydarzeniami opisanymi w powieści, Władca Ciemności, Sauron wykuwa Jedyny Pierścień, by mieć władzę nad pozostałymi Pierścieniami Władzy, będącymi w posiadaniu trzech ras Śródziemia: ludzi, elfów i krasnoludów. Po latach Ci pierwsi zawierają Ostatni Sojusz i ruszają na Mordor, kraj Cienia, by wspólnymi siłami zniszczyć potęgę Nieprzyjaciela. W ostatecznej batalii na stokach Orodruiny przywódca ludzi, Isildur, ojcowskim mieczem odcina Pierścień z palca Saurona i doprowadza do zaniknięcia jego fizycznej potęgi. Omamiony pięknem i siłą klejnotu człowiek nie niszczy go jednak i wkrótce przez zdradziecką naturę skarbu ginie w zasadzce orków, zapamiętanej jako klęska na Polach Gladden. Na skutek tego wydarzenia Pierścień wpada do Anduiny i spoczywa na jej dnie przez następne dwa tysiące lat.

Po tym czasie Pierścień zostaje odnaleziony przez Deagola i zawłaszczony przez jego przyjaciela Smeagola, który pod wpływem mocy przedmiotu zmienia się w stwora zwanego Gollumem i kryje się w najgłębszych jaskiniach Gór Mglistych, zdala od wszelkiego światła i życia. Na skutek przypadku jaki i woli skarbu, Pierścień opuszcza w końcu Golluma i niespodziewanie trafia w ręce hobbita Bilba Bagginsa z Shire, który trafił do siedziby stwora podczas swojej wędrówki do Ereboru, która należy jednak do innej historii. Hobbit, jakby się mogło nie pierwszy rzut oka wydawać, zupełnie do tego nie powołany, staje się jednak nowym Powiernikiem Pierścienia i nieświadomy zagrożenia ściąga na swój spokojny kraik wielkie niebezpieczeństwo. Po powrocie z wyprawy Bilbo osiada w Shire, a Pierścień pozostaje w jego posiadaniu następne 60 lat...

Drużyna Pierścienia

Historia rozpoczyna się od 111. urodzin Bilba, 60 lat po odnalezieniu przez niego Pierścienia. Hobbit za radą czarodzieja Gandalfa zamierza przekazać swój skarb bratankowi Frodowi, by móc w spokoju udać się w swoją ostatnią wyprawę oraz odciażyć się od mocy artefaktu. W końcu, choć niechętnie, hobbit oddaje Pierścień i jego nowym powiernikiem staje się Frodo. Wyczuwający niebezpieczeństwo Gandalf nakazuje nizołkowi ukrycie przedmiotu oraz trzymanie go w tajemnicy, a sam wyjeżdża. Wiele lat później czarodziej wraca do Shire z nowymi wieściami. Wiadomo już o odbudowującej się potędze Nieprzyjaciela na Wschodzie oraz jego wiedzy na temat miejsca, w którym jego dzieło zostało ukryte oraz tego, kto jest jego nowym właścicielem. Frodo wraz z trzema przyjaciółmi Samem, Merrym i Pippinem ucieka z rodzinnego kraju do Rivendell. Spotykając po drodze wiele niebezpieczeństw i przeciwności docierają wreszcie do celu, prowadzeni przez Obieżyświata, który okazuje się być potomkiem Isildura, Aragornem, synem Arathorna.

W Ostatnim Przyjaznym Domu odbywa się Narada, na którą przybyli przedstawiciele wszystkich Wolnych Ludów Śródziemia, by wspólnie ustalić co należy dalej począć z Sauronem i jego klejnotem. W końcu członkowie narady decydują, że Pierścień należy zniszczyć w płomieniach, z których powstał, czyli zanieść go do Mordoru i cisnąć w Szczeliny Zagłady. Podjąć tego niemalże niemożliwego decyduje się jednak Frodo. Rada przystaje na to rozwiązanie i formuje się tytułowa Drużyna Pierścienia złożona z czterech hobbitów: Froda, Sama, Merry'ego i Pippina, dwóch ludzi: Aragorna i Boromira z Gondoru oraz elfa Legolasa z Leśnego Królestwa, krasnoluda Gilmiego z Plemienia Durina i Gandalfa. Wkrótce piechurzy wyruszają z misją, kierując się w stronę Mordoru. Pierwszą przeszkodę napotykają, próbując przekroczyć Góry Mgliste, gdzie najpierw przełęcz przez Caradhras okazuje się nie do przebycia, a następnie tracą Gandalfa w potyczce z Balrogiem, przechodząc przez Morię. Zrozpaczeni tą stratą wędrowcy udają się do lasów Lothlorien, by z pomocą Galadrieli i Celeborna ustalić co ma nastąpić. W końcu Drużyna wyrusza w dół Anduiny, ścigana przez zastępy Nieprzyjaciela. W bitwie na wzgórzach Amon Hen ginie Boromir, chroniący Merry'ego i Pippina, którzy zostają porwani przez orków, Frodo i Sam wyruszają do Mordoru samotnie, a Aragorn, Legolas i Gilmi postanawiają odbić porwanych towarzyszy. Drużyna Pierścienia ostatecznie rozpada się.

Historia i sukcesy

Pisaną przez ok. 17 lat (m.in. w czasie II wojny światowej) książkę, wydano w Wielkiej Brytanii w latach 1954-1955. W połowie lat 60. XX w. Władca Pierścieni stał się fenomenem wydawniczym w krajach anglosaskich, a następnie na całym świecie (w Polsce ukazała się w latach 1961-1963). Książkę przetłumaczono na dziesiątki języków. Jej sukces spowodował gigantyczny rozwój gatunku fantasy, ale mimo tysięcy innych książek Władca Pierścieni wciąż pozostaje najbardziej cenioną pozycją tego gatunku literackiego.

Książka była analizowana przez wielu badaczy, którzy napisali liczne dzieła traktujące o Władcy Pierścieni. Omówienie tego działa zostało zawarte w takich książkach jak: Droga do Śródziemia czy Klucz do Tolkiena.

Podział na tomy i księgi

Tom I – Drużyna Pierścienia (ang. The Fellowship of the Ring)
1. Powrót cienia (ang. Return of the Shadow)
2. Drużyna Pierścienia (ang. The Fellowship of the Ring).
Tom II – Dwie wieże (ang. The Two Towers)
3. Zdrada Isengardu (ang. The Treason of Isengard)
4. Podróż do Mordoru (ang. The Journey to Mordor)
Tom III – Powrót króla (ang. The Return of the King)
5. Wojna o Pierścień (ang. The War of the Ring)
6. Powrót króla (ang. The Return of the King).

Przekłady na język polski

  • Maria Skibniewska, Warszawa 1961-1963, wyd. Spółdzielnia Wydawnicza "Czytelnik",
  • Jerzy Łoziński, Warszawa 1996-1997
  • Władca Pierścieni, Warszawa 2001, wyd. Amber: tom I i II (części I - IV) - Maria i Cezary Frąc, wiersze Tadeusz Olszański, tom III - opracowanie przekładu Maria i Cezary Frąc, część V Aleksandra Januszewska, część VI Aleksandra Jagiełowicz, wiersze - Tadeusz Olszański, dodatki Ryszard Derdziński.

Adaptacje

Filmy

Władca Pierścieni został przeniesiony na ekran dwa razy. W latach 1977-1979 firma Warner Brothers podjęła próbę ekranizacji książki w postaci filmu animowanego. Podjął się tego znany twórca animacji filmowych Ralph Bakshi, który nakręcił pierwszą część filmu Władca Pierścieni, obejmującą ok. półtora tomu powieści, ale wskutek miernego powodzenia filmu, ekranizacja nie została ukończona.

Największym problemem z ekranizacją filmu było dobre przedstawienie świata opisanego przez Tolkiena. Dopiero pojawienie się rozwiniętej grafiki komputerowej pozwoliło na nakręcenie filmu z prawdziwego zdarzenia.

Po niemalże 20 latach od pierwszej próby przeniesienia dzieła Tolkiena na duży ekran, nowozelandzki reżyser Peter Jackson postanowił  zekranizować Władcę Pierścieni po raz drugi. Kolejne części tego trzytomowego dzieła ukazały się w kinach, w około rocznych odstępach, w 2001, 2002 i 2003 roku, bijąc rekordy oglądalności. W 2001 roku (w Polsce w lutym 2002) na ekrany wszedł film Władca Pierścieni. Drużyna Pierścienia. Następna część – Władca Pierścieni. Dwie wieże, ukazała się w 2002 (w Polsce w styczniu 2003). Ostatnia – Władca Pierścieni. Powrót króla, weszła na ekrany 16 grudnia 200] (w Polsce 1 stycznia 2004) i zdobyła 11 statuetek nagród Amerykańskiej Akademii Filmowej, w tym za najlepszy film roku 2003.

Gry

Popularność książki Władca Pierściani oraz jej adaptacji filmowej spowodowała pojawienie się gier wideo, przedstawiających świat Tolkiena. W 1989 roku powstała jedna z pierwszych gier zainspirowanych Władcą Pierścieni, The Crack of Doom. W roku 2002 wydano gry pod tytyłem: "Władca Pierścieni: Drużyna Pierścienia" oraz "Władca Pierścieni: Dwie Wieże". W roku następnym, firma Electronic Arts wydała grę "Władca Pierścieni: Powrót Króla". W latach 2004, 2006 oraz 2009 wydano kolejne gry produkcji EA osadzone w świecie Władcy Pierścieni pod tytułami: "Władca Pierścieni: Bitwa o Śródziemie", "Władca Pierścieni: Bitwa o Śródziemie II", "Władca Pierścieni: Podbój". Natomiast w 2012 roku datę premiery miała gra: "LEGO Władca Pierścieni".

Inne

Powstało także kilka słuchowisk radiowych, opartych o Władcę Pierścieni, wyprodukowanych przez radio BBC.

Zobacz też

J.R.R. Tolkien
Dzieła Silmarillion | Dzieci Húrina | Niedokończone Opowieści | Księga Zaginionych Opowieści | Opowieści z Niebezpiecznego Królestwa | Hobbit, czyli tam i z powrotem | Władca Pierścieni | Ostatnie Legendy Śródziemia | Pan Błysk | Listy | Listy Świętego Mikołaja | Beren i Lúthien | Upadek Gondolinu | Natura Śródziemia | Nowy Cień | Przygody Toma Bombadila | Historia Śródziemia | Gospodarz Giles z Ham | Kowal z Podlesia Większego | Legenda o Sigurdzie i Gudrun | Upadek Króla Artura | Łazikanty | Liść, dzieło Niggle'a
Adaptacje filmowe Władca Pierścieni: Drużyna Pierścienia | Władca Pierścieni: Dwie Wieże | Władca Pierścieni: Powrót Króla | Hobbit: Niezwykła podróż | Hobbit: Pustkowie Smauga | Hobbit: Bitwa Pięciu Armii | Władca Pierścieni: Pierścienie Władzy
Advertisement