Ungolianta – zły duch nieznanego pochodzenia, żyjący pod postacią potwornej pajęczycy żywiącej się światłem. W przeciwieństwie do wielu innych demonów nie była posłuszna Morgothowi.
Biografia[]
Początki[]
Nieznane jest pochodzenie Ungolianty, według jednej z koncepcji mogła być upadłym majarem. Jeszcze w czasach Muzyki Ainurów została zniewolona przez Melkora, jednak kiedy zstąpiła na Ardę nie pokłoniła się mu i zaczęła wieść samotny żywot. Umykając przed Valarami i myśliwymi Oromëgo ukryła się na słabo strzeżonym południu, w wąwozie w krainie Avathar w południowym Amanie, gdzie żywiła się światłem i plotła ogromną czarną pajęczynę. Po wielu wiekach egzystencji sieć miała stać się tak wielka, że przesłoniła cały wąwóz, uniemożliwiając przedostanie się tam światła.[1]
Zniszczenie Drzew Valinoru[]
Ungolianta próbująca usidlić Melkora (graf. Kip Rasmussen)
W końcu przybył do niej Morgoth, który przedstawił jej plan zniszczenia Drzew Valinoru, dających światło Amanowi. Pajęczyca wahała się, jednak gdy przybysz obiecał obdarowywać ją obiema rękami, gdyby wciąż się nie nasyciła, uległa pokusie, a Melkor obdarzył ją częścią swojej mocy. Okryci ciemnością Ungolianty, razem ruszyli na północ, by wkrótce dotrzeć na wzgórze Ezellohar, gdzie rosły Dwa Drzewa Valinoru.[1] Mieszkańcy Amanu zgromadzeni byli na wielkiej uczcie, nikt więc nie pilnował Ezellohar. Korzystając z tego Melkor i Ungolianta ciężko zranili i zatruli Drzewa, z których pajęczyca wyssała całe światło i życie, a następnie wypiła rosę ze Studni Vardy, rosnąc i napełniając Valinor mrokiem.[1]
Kradzież Silmarilów i ucieczka do Śródziemia[]
Uciekając przed pogonią wojsk Valinoru pajęczyca oraz Mroczny Władca ruszyli pod osłoną ciemności na północ i wkrótce dotarli do Formenos - siedziby rodu Finwëgo, gdzie ukryte były Silmarile. Chcąc je pozyskać Melkor zaatakował twierdzę, zabił Finwego[2], po czym ze skradzionym łupem i sojuszniczką, której nie mógł się pozbyć, uciekł do Śródziemia przez Helcaraxë. Tam jednak żądna światła Ungolianta dopominała się drogocennych klejnotów od Morgotha, a ten zaczął ją karmić, jednak gdy zapragnęła Silmarili, a ten odmówił ich wydania, rzuciła się na niego. Powalony Władca Ciemności został spętany i jedynie jego wołanie na pomoc, które ściągnęło z Angbandu podległych mu Balrogów, uchroniło go od klęski.[2]
Balrogowie wypędzają Ungoliante.
Dalsze losy w Śródziemiu[]
Balrogowie przepędzili Ungoliantę, która skryła się w górach Ered Gorgoroth. Tam przez wieki żyła, żywiąc się światłem i łącząc się z innymi pająkami wydała tam niezliczone potomstwo napełniając to miejsce strachem.[2] Między innymi Beren walczył z nimi podczas swej ucieczki z Dorthonionu.[3] Dalsze losy Ungolianty są nieznane. Według legend cały czas pożerała światło i tyła, aż w końcu w nienasyconym głodzie pożarła samą siebie.[2]
Potomstwo[]
Jedyną jej córką, która przetrwała zagładę Beleriandu, była podobna matce Szeloba, która zamieszkała później w górach Mordoru i spłodziła kolejne potomstwo, m.in wielkie pająki z Mrocznej Puszczy.
Portret w adaptacjach[]
Hobbit (trylogia filmowa)[]
Ungolianta została wspomniana w Hobbit: Niezwykła podróż Petera Jacksona,kiedy Radagast mówi Gandalfowi o jego spotkaniu z Wielkimi Pająkami zamieszkałymi w Mrocznej Puszczy,wywiedzając, że są one potomstwem Ungolianty.
Charakterystyka[]
Ungolianta przybrała postać olbrzymiej pajęczycy z wieloma oczami. Była czarna i przerażająca a sieci, jakie z siebie wypuszczała utkane były z Bezświatła, ciemności, która był czymś więcej niż tylko brakiem światła, a raczej jakąś mroczną materią, próżnią. Pożerała światło i wszystko to, co piękne, a w miarę jedzenia wzrastała coraz bardziej, przybierała okropniejsze kształty i wypuszczała z siebie więcej złowrogich sieci. Z ich pomocą mogła szybować w powietrzu osłonięta ciemnością. Została przez Melkora obdarzona częścią jego mocy i urosła na tyle silna, że stanowiła zagrożenie nawet dla Morgotha i Valarów.
Etymologia[]
Nazwa jest w zasadzie sindarińska lecz wywodzi się z Quenyi. Nie jest pewne źródło etymologiczne ungwë (prawdopodobnie "mrok", "przygnębienie", lub "pająk") liantë ("pająk" - również). Analiza wskazuje więc na znaczenie "pająk pająków" odnosząc jednocześnie słowo "pająk" do tkacza sieci ciemności i terroru. Z tego powodu w sindarinie określana też sindarskim mianem Delduthling lub vanyarskim Virilomë które w sindarinie przeszło w Gwerlum.
Inne wersje Legendarium[]
Imię Ungolianta zmieniano w różnych momentach rozwoju Legendarium, nazywając ją Gwerlum i Ungoliantę.
W Księdze Zaginionych Opowieści historia Ungoliant jest jeszcze bardziej tajemnicza niż to, co sugeruje opublikowana edycja Silmarillionu. Tutaj nawet Valarowie nie znali jej pochodzenia, a ona została przedstawiona jako pierwotny duch nocy i uważana za stworzenie wyhodowane z ciemności Pustki.[4]
Ponadto Melkor (wtedy Melko) i jego sługi spotykają Ungoliante w jej legowisku (tutaj znanym jako Arvalin) przez przypadek, gdy uciekali przez Valarami i błąkali się po pustkowiach Erumanu.[4]
Melkor i Ungolianta okazują się być w o wiele przyjaźniejszych stosunkach ze sobą niż to, co pokazano w późniejszych wersjach Silmarillionu, ponieważ Melkor chętnie oferuje klejnoty, które zostały skradzione elfom, oprócz Silmarilów (Kradzież Silmarilów nastąpiła przed Mrokiem Valinoru w tej wersji).[4]
Zostaje ranna po zatruciu Złotego Drzewa przez samotnego elfa o imieniu Daurin, którego miecz przez to został zatruty jej krwią. Podczas gdy Ungolianta leczy z rany, Melkor zabija Daurina i śmiertelnie rani Srebrne Drzewo swoim mieczem. Po nadejściu Mroku Valinoru, zamiast uciekać z Melkorem, Ungolianta natychmiast ucieka na południe w kierunku swojego legowiska i skutecznie unika Valarów.[4]
Wczesny szkic podróży Eärendela w Zaginionych Opowieściach Tolkien rozważał, czy Eärendel spotka ją (jako Wirilomë) podczas swoich podróży. W szkicu C spotkanie jest umieszczone podczas podróży na zachód, co Christopher Tolkien uznał za zaskakujące.[5] W pierwszym szkicu Silmarillionu (1926), mającym na celu "rozkręcenie" legendarium, Eärendel zabił Ungoliantę.[6]
W późniejszym Silmarillionie, jak udokumentowano w Pierścieniu Morgotha i Wojnie o Klejnoty, Ungolianta boi się swojego pana i rozpaczliwie ukrywa się przed Melkorem, gdy po raz pierwszy widzi go zbliżającego się do jej legowiska. Początkowo odmawia wyjścia, wierząc, że Melkor planował ją zamordować za porzucenie go, dopóki nie grozi, że pochowa ją w jej legowisku, jednocześnie kusząc ją licznymi klejnotami, które ukradł Noldorom. Przyjmuje jego ofertę i odzyskuje siły potrzebne do zniszczenia Dwóch Drzew, co czyni sama, podczas gdy Melkor przynosi zniszczenie gdzie indziej w Amanie. Tutaj również wypiła do cna Studnie Vardy i stała się potężna w mocy i odrażająca w formie, a nawet Melkor był przerażony, widząc ją. Chociaż planował porzucić swojego sługę, udaje jej się go znaleźć i obaj uciekają, jej ciemność wprowadza ścigających ją Valarów w zamieszanie i przerażenie. W tej wersji wydarzeń nie jest jasne, czy Ungolianta kiedykolwiek zwróciła się przeciwko Melkorowi.[7]
W Upadku Gondolinu powiedziano, że Ungolianta pożera się z głodu po tym, jak udaje się na południe w Pierwszej Erze.
| Valarowie | Manwë • Ulmo • Aulë • Oromë • Námo • Irmo • Tulkas |
|---|---|
| Majarowie | Eönwë • Ilmarë • Ossë • Uinena • Salmar • Meliana • Ariena Tilion • Curumo • Olórin • Aiwendil • Alatar • Pallando |
| Pomocnicy | Duchy powietrza • Duchy wody • Duchy ognia • Duchy cienia |
| Siły ciemności | |
| Valarowie | Morgoth |
| Majarowie | Sauron • Gothmog • Zguba Durina • Ungolianta |
Bibliografia[]
- J.R.R. Tolkien, Silmarillion.
- ↑ 1,0 1,1 1,2 J.R.R. Tolkien, Christopher Tolkien (red.), Silmarilion, Quenta Silmarilion: Mrok nad Valinorem
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 J.R.R. Tolkien, Christopher Tolkien (red.). Silmarilion, Quenta Silmarilion: Ucieczka Noldorów
- ↑ J.R.R. Tolkien, Christopher Tolkien (red.). Silmarilion, Quenta Silmarilion: Beren i Luthien
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 J.R.R. Tolkien, Christopher Tolkien (red.), Księga Zaginionych Opowieści Część Pierwsza, VI. Kradzież klejnotów przez Melka i mrok nad Valinorem
- ↑ J.R.R. Tolkien, Christopher Tolkien (red.), Księga Zaginionych Opowieści Część Druga, V. Opowieść o Eärendelu
- ↑ J.R.R. Tolkien, Christopher Tolkien (red.), Kształtowanie Śródziemia, II. Najwcześniejszy "Silmarilion" (Szkic mitologii)
- ↑ J.R.R. Tolkien, Christopher Tolkien (red.), Pierścień Morgotha, Część trzecia. Późniejsze Quenta Silmarillion: (II) Druga faza: O Silmarilach i niepokojach wśród Noldorów