Mapa Rhovanionu
Rhovanion – rozległa kraina leżąca na wschód od Wielkiej Rzeki Anduiny, zwanej też Wielką Rzeką Dzikich Krajów. Obejmowała obszary dzikie i niezbyt gęsto zamieszkane, aż po najdalsze znane tereny nad Czerwoną Wodą, która brała swój początek w Żelaznych Wzgórzach. Dalej na wschód rozciągała się kraina Rhûn. Rhovanion sięgał aż po południowe skraje Mrocznej Puszczy. Od północy ograniczało go pasmo Ered Mithrin, czyli Gór Szarych, od zachodu zaś – Anduina, od południa pasmo Ered Lithui, czyli Gór Popielnych, zaś od wschodu Czerwona woda i Morze Rhûn.
Geografia[]
Większą część tej krainy porastał Wielki Zielony Las, zwany też Mroczną Puszczą. Przepływała przezeń Leśna Rzeka, która brała swój początek w Górach Szarych. Na wschód od Mrocznej Puszczy wpadała ona do Bystrej Rzeki, czyli Celduiny, wypływającej spod Samotnej Góry i uchodzącej do Morza Rhûn. Ich nurty łączyły się w Długim Jeziorze, ciągnącym się z północy na południe. Dalej na północ Erebor, czyli Samotna Góra, wznosiła się nad równinami widoczna z daleka. W odległości 250 mil na wschód od niej ciągnęły się Żelazne Wzgórza, wśród których leżały źródła Carnen, czyli Czerwonej (inaczej Rudej) Wody.
Krajobraz Rhovanionu żywo przypominał pejzaże polodowcowe (rynnowe Długie Jezioro, głazy narzutowe wokół Esgaroth, doliny w Mrocznej Puszczy). Klimat musiał być dość ostry, z ciepłymi latami i mroźnymi zimami, których lękali się ludzie i elfowie. Mieli zapewne w pamięci dwie z nich: Długą Zimę XI 2758 - III 2759, kiedy to śniegi pokryły cały Rhovanion i dotarły do Rohanu, oraz Srogą Zimę w 2911 roku, o której brak dokładniejszych wzmianek. Dość powiedzieć, że na otwartych terenach ciągnących się na wschód od Mrocznej Puszczy, nieosłoniętych od strony Rhovianu, przeżycie w warunkach zimowych było niezwykle trudne.
Góry Szare, Żelazne Wzgórza i Erebor były bogate w rozmaite kruszce, dlatego też osiedlały się tam krasnoludy. Pozostałe tereny były dość ubogie, głównie na skutek surowego klimatu, niewielkiego zaludnienia i zniszczeń dokonanych przez smoka Smauga. Za największe bogactwo naturalne Rhovanionu należy uznać Mroczną Puszczę, dostarczającą drewna i zwierzyny łownej, oraz Długie Jezioro dostatnie w ryby.
Historia[]
Wzmianki o Rhovanionie[]
Dane na temat Rhovanionu są dość skąpe, gdyż Dzikie Kraje leżały daleko od siedzib najważniejszych bohaterów historii Śródziemia, niemniej wzmianki o tych terenach odnajdujemy w dziejach Gondoru, a nade wszystko w Hobbicie. Rhovanion ma też związki z Drużyną Pierścienia (Legolas i Gimli) oraz z Wojną o Pierścień.
Opisane zdarzenia nie zachowują ścisłego porządku chronologicznego głównie ze względów kompozycyjnych. Zaznaczono, które fragmenty opierają się wyłącznie na przypuszczeniach, brak bowiem ich jednoznacznego potwierdzenia w twórczości J. R. R. Tolkiena.
Podczas Wielkiej Wędrówki Elfów na zachód, szlak Pierworodnych Dzieci Iluvatara musiał przebiegać przez obszar nazwany później Rhovanionem. Część Telerich pod wodzą Lenwëgo przeszła na południe i osiedliła się w dolinie Anduiny. Nazwano ich Nandorami, czyli "zawracającymi". Ci "osiedlali się najczęściej przy wodospadach i nad bystrymi strumieniami. Więcej niż inni elfowie wiedzieli o wszelkich żywych stworzeniach, drzewach i ziołach, ptakach i zwierzętach". To od nich wywodzą się Elfy Leśne z Mrocznej Puszczy i Lórien.
Autorka - Šárka Škorpíková
W Pierwszej Erze w Rhovanionie pojawili się także ludzie, przybywający ze wschodu praprzodkowie Edainów. Część z nich przeszła dalej na zachód do Beleriandu. Ci, którzy pozostali na wschód od Mrocznej Puszczy i w dolinie Anduiny, dali początek ludności Rhovanionu, Leśnych Ludzi, Beorningów oraz ludzi z Dali i Esgaroth.
Po zniszczeniu Doriathu w 507 roku Pierwszej Ery wielu Sindarów, szczególnie Telerich, odeszło na wschód. Ci stanęli na czele Elfów Leśnych. Thranduil, pochodzący zapewne z Doriathu, założył w Wielkim Zielonym Lesie swoje królestwo. Jego poddani wzięli udział w bitwie Ostatniego Sojuszu zawiązanego w Drugiej Erze.
Trzecia Era[]
W historii Rhovanionu nie zabrakło miejsca dla najdonioślejszych wydarzeń z dziejów tej Trzeciej Ery. To tutaj Leśne Elfy broniły się przed atakami Saurona, którego dzikie plemiona ludzi z południa uznały za władcę. Po upadku Númenoru i zniknięciu Władcy Pierścieni, do skrajów Wielkiej Zielonej Puszczy dotarły wpływy Gondoru i królestwa Gil-galada, toteż Sauron po swym powrocie musiał się wycofać z fortec leżących w tamtych okolicach, by osiąść w Czarnym Kraju.
Jest to również okres postępującego wylesienia Śródziemia oraz powiększania się obszaru bagien. Spośród wyniszczonych lasów Ardy Wielki Zielony Las musiał zachować się w granicach najmniej zmienionych, gdyż ludność pożądająca drewna i przestrzeni była tu nieliczna. Niemniej na wschód od Mrocznej Puszczy powstały rozległe bagna oddzielające królestwo Thranduila od Długiego Jeziora. Być może miało to związek z powstaniem drewnianego miasta na palach – Esgaroth, do budowy którego materiałem były dęby i buki z puszczy.
Kiedy Ostatni Sojusz pokonał Saurona, Isildur zabrał dla siebie Pierścień Rządzący i wpadł w zasadzkę orków pomiędzy Zieloną Puszczą a Wielką Rzeką. Isildur zginął, a Jedyny Pierścień utonął w nurtach Anduiny i tam też dostał się później w ręce Sméagola.
W pierwszym tysiącleciu Trzeciej Ery posiadłości Gondoru rozszerzyły się na wschód, zajmując południowy Rhovanion aż po Morze Rhûn. Ludność Dzikich Krajów zwana Nortami pozostawała w przyjaźni z władcami Południowego Królestwa Dúnedainów. Podczas najazdów Easterlingów w latach TE 490 - TE 550 Gondorczycy byli wspierani przez książąt Rhovanionu (potomków osadników z Pierwszej Ery). Został im oddany we władanie obszar leżący na południe od Wielkiego Zielonego Lasu, mający się stać zaporą przed atakami ludzi z Rhûn. Z czasem jednak okazało się, że niektórzy z Nortów łączą się z Easterlingami dla łupów lub z powodu waśni między książętami i wspólnie napadają na Gondor. W 1248 roku wyruszył przeciw nim król Minalcar i pokonał Easterlingów, spychając ich daleko na wschód od Morza Wewnętrznego. Przybrał wówczas imię Rómendacil i odnowił sojusz z jednym z najpotężniejszych książąt Rhovanionu, samozwańczym królem tej krainy – Vidugavią. Z wdzięczności za pomoc okazaną w wojnie Rómendacil wysłał w 1250 roku na północ swojego syna Valacara jako ambasadora. Valacar nie tylko poznał rhovaniońskie obyczaje, język i politykę, ale też córkę Vidugavii, Vidumavi. Przyszły dwudziesty król Gondoru pokochał Dziki Kraj i wszystkich jego mieszkańców, a po kilku latach powrócił do ojczyzny.
Gondorczycy niechętnie patrzyli na rosnące wpływy Nortów w armii i na dworze, toteż nie akceptowano małżeństwa Valacara z kobietą z obcego, mniej szlachetnego plemienia. Przeciw sędziwemu królowi wszczynano bunty, po śmierci Valacara zaś nie chciano uznać władzy jego syna, Eldacara, urodzonego i wychowanego w Dzikich Krajach jako Vinithaya (imię w języku Nortów). Był to początek Waśni Rodzinnej w Gondorze, w wyniku której Eldacar uciekł do Rhovanionu, a władzę przejął Castamir. Nowy władca skazał na śmierć wziętego do niewoli syna Eldacara, Ornendila, i w ciągu dziesięciu lat utracił miłość ludu. Wówczas Eldacar podjął próbę odzyskania władzy. Podczas bitwy u brodów na Erui prawowity władca Gondoru zwyciężył, Castamir zaś poległ z jego ręki. Od tamtej pory duże ilości Nortów zaczęły napływać do Gondoru.
Około 1636 roku Dzikie Kraje nawiedziła zaraza. "Gdy mór przeminął, z ludności Rhovanionu nie została ani połowa". Ucierpieli też Easterlingowie i Gondorczycy. W 1856 r. Woźnicy zajęli południowy i wschodni Rhovanion, zagrażając tym samym Gondorowi. W 1899 roku ludność Dzikich Krajów podniosła bunt przeciw najeźdźcy i dzięki pomocy z zachodu zadała mu klęskę. W 1944 roku Woźników przepędzono ostatecznie.
Rhovaniończycy pozostali wiernymi sojusznikami Południowego Królestwa Dúnedainów. Razem z nim wzięli udział w walkach z Angmarem w 1973 r. Ludzie z Północy byli pod wrażeniem potęgi floty i wojowników z Gondoru. Wśród Gondorczyków "Największy zachwyt budziły konie, przeważnie hodowane w dolinie Anduiny, a dosiadali ich jeźdźcy rośli i piękni, dumni książęta Rhovanionu". Po upadku Północnego Królestwa na Dzikie Kraje, podobnie jak na Gondor, Eriador i Rohan zaczęli napadać orkowie i smoki z północy, nadeszły też dwie długie, mroźne zimy: Sroga i Mroźna Zima.
W 2770 roku Smaug zaatakował Samotną Górę wypędzając stamtąd krasnoludów, którzy zmuszeni byli uciekać w Góry Błękitne. W latach 2841 - 2845 odbyła się wyprawa Thráina II w celu odbicia Ereboru, która okazała się niepowodzeniem. Thráin został porwany i był torturowany w Dol Guldur, gdzie odebrano mu jeden z Krasnoludzkich Pierścieni. W 2941 roku Kompania Thorina przechodziła przez Mroczną Puszczę, gdzie została aresztowana przez Leśne Elfy. Później po ucieczce gościła przez dwa tygodnie w Esgaroth, a następnie odbyła się Bitwa Pięciu Armii. Podczas Wojny o Pierścień w 3018 roku orkowie zaatakowali Leśne Królestwo, podczas ataku Gollum uciekł. W marcu 3019 roku orkowie wysłani przez Saurona napadli na Dale, a podczas tamtej potyczki zginął król Brand i Dáin II Żelazna Stopa. Dodatkowo pod koniec Wojny o Pierścień trwały również zaciekłe walki o Lothlórien. Po Wojnie o Pierścień Rhovanion cieszył się spokojem.