Rhovanion

Mapa Rhovanionu

Rhovanion - rozległa kraina leżąca na wschód od Wielkiej Rzeki Anduiny, zwanej też Wielką Rzeką Dzikich Krajów. Obejmuje obszary dzikie i niezbyt gęsto zamieszkane, aż po najdalsze znane tereny nad Czerwoną Wodą, która bierze swój początek w Żelaznych Wzgórzach. Dalej na wschód rozciąga się kraina Rhûn. Rhovanion sięga aż po południowe skraje Mrocznej Puszczy. Od północy ogranicza go pasmo Ered Mithrin, czyli Gór Szarych, od zachodu zaś - Anduina.

Geografia

Większą część tej krainy porasta Wielki Zielony Las, zwany też Mroczną Puszczą. Przepływa przezeń Leśna Rzeka, która bierze swój początek w Górach Szarych. Na wschód od Mrocznej Puszczy wpada ona do Bystrej Rzeki, czyli Celduiny, wypływającej spod Samotnej Góry i uchodzącej do Morza Rhûn. Ich nurty łączą się w Długim Jeziorze, ciągnącym się z północy na południe. Dalej na północ Erebor, czyli Samotna Góra, wznosi się nad równinami widoczna z daleka. W odległości 250 mil na wschód od niej ciągną sięŻelazne Wzgórza, wśród których leżą źródła Carnen, czyli Czerwonej (inaczej Rudej) Wody.

Krajobraz Rhovanionu żywo przypomina pejzaże polodowcowe (rynnowe Długie Jezioro, głazy narzutowe wokół Esgaroth, doliny w Mrocznej Puszczy). Klimat musiał być dość ostry, z ciepłymi latami i mroźnymi zimami, których lękali się ludzie i elfowie. Mieli zapewne w pamięci dwie z nich: Długą Zimę XI 2758 - III 2759, kiedy to śniegi pokryły cały Rhovanion i dotarły do Rohanu, oraz Srogą Zimę 2911r., o której brak dokładniejszych wzmianek. Dość powiedzieć, że na otwartych terenach ciągnących się na wschód od Mrocznej Puszczy, nieosłoniętych od strony Rhûnu, przeżycie w warunkach zimowych było niezwykle trudne.

Góry Szare, Żelazne Wzgórza i Erebor były bogate w rozmaite kruszce, dlatego też osiedlały się tam krasnoludy. Pozostałe tereny były dość ubogie, głównie na skutek surowego klimatu, niewielkiego zaludnienia i zniszczeń dokonanych przez smoka Smauga. Za największe bogactwo naturalne Rhovanionu należy uznać Mroczną Puszczę, dostarczającą drewna i zwierzyny łownej oraz Długie Jezioro dostarczające ryby.

Wzmianki o Rhovanionie

Dane na temat Rhovanionu są dość skąpe, gdyż Dzikie Kraje leżą daleko od siedzib najważniejszych bohaterów historii Śródziemia, niemniej wzmianki o tych terenach odnajdujemy w dziejach Gondoru, a nade wszystko w "Hobbicie". Rhovanion ma też związki z Drużyną Pierścienia (Legolas i Gimli) oraz z Wojną o Pierścień.

Opisane zdarzenia nie zachowują ścisłego porządku chronologicznego głównie ze względów kompozycyjnych. Zaznaczono, które fragmenty opierają się wyłącznie na przypuszczeniach, brak bowiem ich jednoznacznego potwierdzenia w twórczości J. R. R. Tolkiena.

Podczas Wielkiej Wędrówki Elfów na zachód, szlak Pierworodnych Dzieci Iluvatara musiał przebiegać przez obszar nazwany później Rhovanionem. Część Telerich pod wodzą Enwëgo przeszła na południe i osiedliła się w dolinie Anduiny. Nazwano ich Nandorami, czyli "zawracającymi". Ci "osiedlali się najczęściej przy wodospadach i nad bystrymi strumieniami. Więcej niż inne elfy wiedzieli o wszelkich żywych stworzeniach, drzewach i ziołach, ptakach i zwierzętach". To od nich wywodzą się Elfy Leśne z Mrocznej Puszczy i Lórien.

W I Erze w Rhovanionie pojawili się także ludzie, przybyli ze wschodu praprzodkowie Edainów. Część z nich przeszła dalej na zachód do Beleriandu. Ci, którzy pozostali na wschód od Mrocznej Puszczy i w dolinie Anduiny, dali początek ludności Rhovanionu, Leśnych Ludzi, Beorningów oraz ludzi z Dali i Esgaroth.

Po zniszczeniu Doriathu około roku 1600 wielu Sindarów, szczególnie Telerich, odeszło na wschód. Ci stanęli na czele Elfów Leśnych. Thranduil, pochodzący zapewne z Doriathu, założył w Wielkim Zielonym Lesie swoje królestwo. Jego poddani wzięli udział w bitwie Ostatniego Sojuszu zawiązanego w Drugiej Erze . Być może w tym czasie przybyli też do Dzikich Krajów uciekający po klęsce Morgotha Smagli Ludzie, a nawet przemieszczający się na wschód Edainowie, choć nie jest to pewne.

Trzecia Era w Rhovanionie

W historii Rhovanionu nie zabrakło miejsca dla najdonioślejszych wydarzeń z dziejów tej III Ery. To tutaj leśne elfy broniły się przed zachłannością Saurona, którego dzikie plemiona ludzi z południa uznały za władcę. Po upadku Numenoru i zniknięciu Władcy Pierścieni, do skrajów Wielkiej Zielonej Puszczy dotarły wpływy Gondoru i królestwa Gil-galada, toteż Sauron po swym powrocie musiał się wycofać z fortec leżących w tamtych okolicach, by osiąść w Czarnym Kraju.

Jest to również okres postępującego wylesienia Śródziemia oraz powiększania się obszaru bagien. Spośród wyniszczonych lasów Ardy Wielka Zielona Puszcza musiała zachować się w granicach najmniej zmienionych, gdyż ludność pożądająca drewna i przestrzeni była tu nieliczna. Niemniej na wschód od Zielonego Lasu powstały rozległe bagna oddzielające królestwo Thranduila od Długiego Jeziora. Być może miało to związek z powstaniem drewnianego miasta na palach - Esgaroth, do budowy którego materiałem były dęby i buki z puszczy.

Kiedy Ostatni Sojusz pokonał Saurona, Isildur zabrał dla siebie Pierścień Rządzący i wpadł w zasadzkę orków pomiędzy Zieloną Puszczą a Wielką Rzeką. Isildur zginął, a Jedyny Pierścień utonął w nurtach Anduiny i tam też dostał się później w ręce Sméagola.

Na początku III Ery posiadłości Gondoru rozszerzyły się na wschód, zajmując południowy Rhovanion aż po Morze Rhûn. Ludność Dzikich Krajów zwana Nortami pozostawała w przyjaźni z władcami Południowego Królestwa Dúnedainów. Podczas najazdów Easterlingów w latach 490-550 Gondorczycy byli wspierani przez książąt Rhovanionu (zapewne potomków osadników z I Ery). Został im oddany we władanie obszar leżący na południe od Wielkiego Zielonego Lasu, mający się stać zaporą przed atakami ludzi z Rhûn. Z czasem jednak okazało się, że niektórzy z Nortów łączą się z Easterlingami dla łupów lub z powodu waśni między książętami i wspólnie napadają Gondor. W 1248 r. wyruszył przeciw nim król Minalcar i pokonał Easterlingów, spychając ich daleko na wschód od Morza Wewnętrznego. Przybrał wówczas imię Rómendacil i odnowił sojusz z jednym z najpotężniejszych książąt Rhovanionu, samozwańczym królem tej krainy - Vidugavią. Z wdzięczności za pomoc okazaną w wojnie Rómendacil wysłał w 1250 r. na północ swojego syna Valacara jako ambasadora. Valacar nie tylko poznał rhovaniońskie obyczaje, język i politykę, ale też córkę Vidugavii, Vidumavi. Wraz z nią, przyszły dwudziesty król Gondoru pokochał Dziki Kraj i wszystkich jego mieszkańców a po kilku latach powrócił do ojczyzny.

Gondorczycy niechętnie patrzyli na rosnące wpływy Nortów w armii i na dworze, toteż nie akceptowano małżeństwa Valacara z kobietą z obcego, mniej szlachetnego plemienia. Przeciw sędziwemu królowi wszczynano bunty, po śmierci Valacara zaś nie chciano uznać władzy jego syna, pół-dúnedaina Eldacara, urodzonego i wychowanego w Dzikich Krajach jako Vinithaya (imię w języku Nortów). Był to początek Waśni Rodzinnej w Gondorze (1437-1447 r.), w wyniku której Eldacar uciekł do Rhovanionu, a władzę przejął okrutny Castamir. Nowy władca skazał na śmierć wziętego do niewoli syna Eldacara, Ornendila, i w ciągu dziesięciu lat utracił miłość ludu. Wówczas Eldacar podjął próbę odzyskania władzy. Podczas Bitwy u brodów na Erui prawowity władca Gondoru zwyciężył, Castamir zaś poległ z jego ręki. "Eldacar popierał Nortów, którzy mu pomogli odzyskać koronę, i zaludnił spustoszony kraj mnóstwem nowych osadników sprowadzonych z Rhovanionu".

Około 1636 r. Dzikie Kraje nawiedziła zaraza. "Gdy mór przeminął, z ludności Rhovanionu nie została ani połowa". Ucierpieli też Easterlingowie i Gondorczycy. W 1851 r. pojawiły się grupy Easterlingów zwanych Woźnikami od krytych wozów, których używali do transportu. W 1856 r. Woźnicy zajęli południowy i wschodni Rhovanion, zagrażając tym samym Gondorowi. W 1899 r. ludność Dzikich Krajów podniosła bunt przeciw najeźdźcy i dzięki pomocy z zachodu zadała mu klęskę. W 1944 r. Woźników przepędzono ostatecznie. Ludzie z północy zaczęli przenosić się do Gondoru.

Rhovaniończycy pozostali wiernymi sojusznikami Południowego Królestwa Dúnedainów. Razem z nim wzięli udział w walkach z Angmarem w 1973 r. Ludzie z Północy byli pod wrażeniem potęgi floty i wojowników z Gondoru. "Największy zachwyt budziły konie, przeważnie hodowane w dolinie Anduiny, a dosiadali ich jeźdźcy rośli i piękni, dumni książęta Rhovanionu". Po upadku Północnego Królestwa na Dzikie Kraje podobnie jak na Gondor, Eriador i Rohan zaczęli napadać orkowie i smoki z północy, nadeszły też dwie długie, mroźne zimy: XI 2758 - III 2759 i 2911r.