Orodreth – elf pochodzący z rodu Finarfina, Strażnik Minas Tirith z ramienia swego brata (stryja) Finroda Felagunda[3], póki strażnica nie została zdobyta przez Saurona po Dagor Bragollach.[4] Po śmierci Finroda ogłosił się królem Nargothrondu, którym rządził nim aż do swej śmierci w bitwie pod Tumhalad.[5]
Biografia[]
Orodreth narodził się jako drugie dziecko swoich rodziców podczas pobytu Ñoldorów w Valinorze. Tak jak bracia, szczególną przyjaźnią darzył Fingona i Turgona[6]. Jako jedyny z synów Finarfina poparł ojca i opowiedział się za rozważnym podejmowaniem decyzji co do ucieczki z Valinoru. Jednak ostatecznie przybył do Śródziemia i nie zawrócił po Bratobójstwie w Alqualondë skutkującym nałożeniem klątwy na uciekinierów[7]. Do momentu objęcia pieczy nad Minas Tirith Orodreth dzielił losy hufca Fingolfina: przejście przez Helcaraxë i założenie obozu w Hithlumie. Jego udział w Dagor Aglareb sprowadzał się do tropienia orków, którzy napadli na Beleriand[8].
W Śródziemiu dowodził (w imieniu swojego brata Finroda) w Minas Tirith, którą obronił podczas Dagor Bragollach. Utracił ją jednak dwa lata później, w 457 roku Pierwszej Ery po szturmie dowodzonym przez Saurona. Orodreth musiał uciekać do Nargothrondu[2].
Gdy Finrod postanowił pomóc Berenowi w zdobyciu Silmarila, Orodreth został jego regentem, jednak jego realna władza było mocno ograniczona przez działania Celegorma i Curufina. Dopiero po śmierci brata, gdy wracający z Tol-in-Gaurhoth jeńcy oznajmili, jakich czynów dokonała Lúthien, lud przeszedł na stronę Orodretha, uznając go za władcę. Dla dwójki intrygantów żądano śmierci, lecz nowy król ostro się temu sprzeciwił, by nie dopuścić do dalszego rozlewu krwi i jeszcze większej kary. Wygnał jednak obu braci i obiecał, że nie będzie przyjaźni między synami Fëanora a Nargothrondem[1]. Ze względu na ich czyny Orodreth odrzucił potem propozycję przystąpienia do Ligi Maedhrosa i nie pozwolił aby ktoś z jego poddanych walczył w wojskach sojuszu. Rozkaz ten nie został całkowicie wykonany[9].
W 490 roku Pierwszej Ery do Nargothrondu przybył Túrin pod przewodnictwem Gwindora. Kiedy z czasem na jaw wyszło kim tak naprawdę jest człowiek, Orodreth uczynił go swoim doradcą i nadał mu wiele zaszczytów. Za jego radą wybudował wielki most od brzegu do bramy. Túrin skutecznie zachęcał również króla do zaprzestania prowadzenia wojny partyzanckiej, na rzecz otwartych działań[10][11].
Pięć lat póżniej do Nargothrondu przybyli posłowie z Falas: Gelmir i Arminas. Przekazali wieści o gromadzeniu się wojsk Morgotha, które mogą zostać wykorzystane do ataku na miasto. Powiedzieli oni, że Ulmo (który odwiedził Círdana) doradza zburzenie mostu i zamknięcie bram. Orodreth za namową Túrina odrzucił te prośby. Niedługo potem Morgoth wysłał armię wraz z Glaurungiem. Orodreth zginął wraz zwiększością swojej armii w Bitwie na Polach Tumhalad, walcząc w pierwszym szeregu[10][12].
Charakterystyka[]
O charakterze Orodretha można wnioskować wyłącznie z jego zachowań. Był on z jednej strony dość dumnym i odważnym elfem (co pokazuje jego zachowanie względem Ligi Maedhrosa i przyjęcie propozycji Túrina), lecz z drugiej był przywiązany do Valinoru i nawet na wygnaniu nie chciał pogarszać sytuacji Ñoldorów pochopnymi czynami (zapewne dlatego nie skazał Celegorma i Curufina na śmierć).
Drzewo genealogiczne[]
| Finarfin | Eärwena | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Finrod | Orodreth | Angrod | Aegnor | Galadriela | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Finduilas | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Inne wersje Legendarium[]
We wcześniejszych wersjach legendarium Orodreth był ważniejszą postacią i pierwotnym królem Nargothrondu. Jednak jego znaczenie z czasem malało.
W jednej z wczesnych wersji miał dwóch synów, których imiona zostały przetłumaczone przez Ælfwine'a w staroangielskim jako Ordhelm i Ordláf, choć oryginalne elfickie imiona zaginęły w mrokach czasu.[13] W innej wersji jego dwoma synami byli Haldir [< Halmir], który został zabity po tym, jak wpadł w pułapkę orków i został powieszony na drzewie.[14] oraz młodszy syn Orodlin.[15]
Pochodzenie Orodretha jest przedmiotem kontrowersji. W większości tekstów Tolkiena (w tym Szarych Kronikach, Najpóźniejszej Quencie Silmarilion i Kroniki Amanu) przedstawiony jest on jako syn Finarfina i Eärweny (a zatem brat Finroda Felagunda; na tę wersję zdecydował się Christopher Tolkien w opublikowanym Silmarillionie). Jednak J.R.R. Tolkien zmienił pochodzenie Orodretha, czyniąc go najpierw synem Finroda Felagunda, a później jego bratankiem, a synem Angroda.[16] Orodreth w Shibbolecie Feanora zawartym w Ludach Śródziemia jest ojcem Gil-galada, którego jednak w opublikowanym Silmarillionie Christopher Tolkien przedstawił jako syna Fingona.
W Berenie i Lúthien imię i postać Orodretha nie ulegają zmianom[17].
Etymologia[]
Orodreth to imię w sindarinie oznaczający "wspinacz, góral, alpinista".[18] Paul Strack sugeruje, że jest to połączenie słów orod („góra”) i reth („wspinacz”)[19] Jego imię w języku quenejskim brzmiało Artaresto ( arta („szlachetny”); resto może pochodzić od √RETH („wytrzymałość”), które zsinndaryzowane zostało na Rodreth, a następnie zmienione na Orodreth ze względu na jego miłość do gór.[20]
| Poprzednik: Finrod Felagund |
Król Nargothrondu PE 465 - PE 495 |
Następca: - |
Przypisy
- ↑ 1,0 1,1 J.R.R. Tolkien, Christopher Tolkien (red.), Silmarillion, Quenta Silmarillion, Beren i Lúthien
- ↑ 2,0 2,1 J.R.R. Tolkien, Christopher Tolkien (red.), Silmarillion, Quenta Silmarillion, Zniszczenie Beleriandu i śmierć Fingolfina
- ↑ J.R.R. Tolkien, Christopher Tolkien (red.), Silmarilion, Quenta Silmarilion: Beleriand i jego Królestwa
- ↑ J.R.R. Tolkien, Christopher Tolkien (red.), Silmarilion, Quenta Silmarilion: O Zniszczeniu Beleriandu i Upadku Fingolfina.
- ↑ J.R.R. Tolkien, Christopher Tolkien (red.), Silmarilion, Quenta Silmarilion: Turin Turambar.
- ↑ J.R.R. Tolkien, Christopher Tolkien (red.), Silmarillion, Quenta Silmarillion, Eldamar i książęta Eldalië, ludu Eldarów
- ↑ J.R.R. Tolkien, Christopher Tolkien (red.), Silmarillion, Quenta Silmarillion, Ucieczka Noldorów
- ↑ J.R.R. Tolkien, Christopher Tolkien (red.), Silmarillion, Quenta Silmarillion, Powrót Noldorów
- ↑ J.R.R. Tolkien, Christopher Tolkien (red.), Silmarillion, Quenta Silmarillion, Piąta Bitwa: Nírnaeth Arnoediad
- ↑ 10,0 10,1 J.R.R. Tolkien, Christopher Tolkien (red.), Silmarillion, Quenta Silmarillion, Túrin Turambar
- ↑ J.R.R. Tolkien, Christopher Tolkien (red.), Dzieci Húrina, „Túrin w Nargothrondzie”
- ↑ J.R.R. Tolkien, Christopher Tolkien (red.), Dzieci Húrina, „Upadek Nargothrondu”
- ↑ J.R.R .Tolkien, Christopher Tolkien (red.), Kształtowanie Śródziemia, „III. Quenta : Dodatek 1: Fragmenty tłumaczenia Quenta Noldorinwa na staroangielski, dokonanego przez Ælfwine’a lub Eriola; wraz ze staroangielskimi odpowiednikami elfickich imion.
- ↑ J.R.R. Tolkien, Christopher Tolkien (red.), Utracona Droga i inne pisma, "Późniejsze Kroniki Beleriandu"
- ↑ J.R.R. Tolkien, Christopher Tolkien (red.), Utracona Droga i inne pisma, "Dodatek: I. Genealogie"
- ↑ J.R.R. Tolkien, Christopher Tolkien (red.) Ludy Śródziemia, Shibboleth Feanora, "Imiona potomków Finwego"
- ↑ J.R.R. Tolkien, Christopher Tolkien (red.): Beren i Lúthien, „Spis imion, nazw własnych i geograficznych występujących w pierwotnych tekstach", ISBN 978-83-8123-073-5
- ↑ J.R.R. Tolkien, „Słowa, fraza i fragmenty w różnych językach we Władcy Pierścieni: korzenie i trzony eldarińskie”, w Parma Eldalamberon XVII (pod redakcją Christophera Gilsona ), rdzeń RETE
- ↑ Paul Strack, „S. Orodreth m.”, Eldamo – leksykon elficki (dostęp 19 października 2022)
- ↑ J.R.R. Tolkien, Christopher Tolkien (red.), Ludy Śródziemia, Shibboleth Feanora, "Pochodzenie Gil-Galada"