Śródziemie Wiki
Advertisement

Ludzie – jedna z ras Śródziemia. Drugie Plemię Dzieci Ilúvatara, Główni mieszkańcy Ardy w Czwartej Erze.

Historia[]

Ludzie obudzili się na wschodzie w krainie Hildórien w dniu pierwszego wschodu Słońca. Ojców ludzi nazywa się Atanatari. Przez pierwsze 7 dni słońce wstawało na zachodzie dlatego zawsze potem zwracali się w tą stronę. Bali się Valarów, słabo rozumieli znaki Ulma który starał się nimi opiekować. Pierwszych umiejętności nauczyli się od elfów (możliwe że od Avarich). Według opowiadania szamanki Adaneli (ur. 339 PE) z początku ludzie słyszeli Głos, który zachęcał ich do poznawania świata na własną rękę i ubogacania siebie. Gdy Głos stawał się rzadszy do ludzi dotarł Pan Ciemności pod postacią świetlistego mędrca, który zwiódł ich darami i obietnicami. Kazał zbudować na wzgórzu Dom Pana i składać sobie hołd. Wtedy dał się słyszeć po raz ostatni Głos, który mówił że skoro wyrzekli się jego, który wciąż ich jednak kocha, to będą żyć krócej i szybko umierać aby poznać kto jest ich prawdziwym Stwórcą. Pan Ciemności nakłonił wówczas do współpracy prawie wszystkich, aczkolwiek wielu pamiętało Głos i postanowiło odejść. Poszczególne rody rezygnowały odchodząc na zachód. Ponoć pierwszą grupą, który wyszła z Hildorien byli Wosowie. Pan Ciemności deprawował swoich wyznawców i nakłonił aby zabijali i polowali na tych pragnących wrócić do Głosu[1].

Pierwszymi którzy w Pierwszej Erze dotarli do Beleriandu byli Edainowie ("Drugie Pokolenie Dzieci Iluvatara" - w quenyi nazwa wszystkich ludzi, w sindarinie tylko przybyszy do Beleriandu). Przybyli ze wschodu w trzech grupach: ród Bëora, Hadora i Halethy. Dwa pierwsze szły drogą północną przez Góry Mgliste, a przodkowie Haladinów przemieszczali się wokół Gór Białych. Walczyli oni przeciwko siłom zła, zaś z Elfami przyjaźnili się i uczyli się od nich. Z racji na pomoc w Wojnie Gniewu otrzymali w Drugiej Erze od Valarów swój własny ląd - Numenor. Od tej pory zaczęto używać dla tej grupy nazwy Dunedainowie ("Ludzie z Zachodu"). Rośli w siłę, zapragnęli zdobyć nieśmiertelność, zaczęli odsuwać się od Valarów, rozwinęli własny język (adunaicki). Walczyli z Sauronem, jednak podzielni na dwie grupy (Ludzi Króla oraz Wiernych) ulegli mu. Ci pierwsi ruszyli na Valinor chcąc siłą uzyskać nieśmiertelność, w efekcie Numenor został zniszczony a uratowali się tylko Wierni, którzy przybywszy do Śródziemia założyli Arnor i Gondor. Wcześniej jednak z Numenoru odchodzili Czarni Numenorejczycy. Oni to założyli port w Umbarze. Łatwo jednak wpadli w sferę wpływów Saurona. Żyjący nieopodal Haradrimowie, czarni ludzie, również byli wrodzy do Gondoru. Obydwie te grupy walczyły z Gondorem w Trzeciej Erze i stawały po stronie Saurona w Wojnie o Pierścień.

Easterlingowie

Easterlingowie

Kolejną grupę ludzi stanowili Easterlingowie. Ci stali zazwyczaj po stronie Morgotha, jednakże przynajmniej dwa ich plemiona - Bóra i Ulfanga Czarnego stanęły po stronie elfów jeszcze w Pierwszej Erze. Ulfang uciekł do Morgotha, jednak Bór wraz z synami dzielnie walczyli po stronie elfów w Nirnaeth Arnoediad. W Trzeciej Erze Easterlingowie byli podzieleni na wiele klanów (np. Woźnicy, Balkowie in.), wszystkie jednak walczyły z Gondorem.

Wiele innych grup żyjących w Śródziemiu, na wschód od Gór Błękitnych, takich którzy nie przeszli na stronę zła, i w większości nie przepłynęli też do Numenoru było zwanych ogólnie ludźmi północy. Żyli w Mrocznej Puszczy, Rhovanionie, Dale, Esgaroth, Dorwinionie, w późniejszych czasach w części stali się poddanymi Gondoru, Rohanu, znani także jako drwale z Mrocznej puszczy, czy Eothedzi.

FaramirIEowina

Eowina z Rohanu i Faramir z Gondoru

Na początku Czwartej Ery powiedziano, że okres ten będzie erą ludzi, ponieważ większość Elfów w tym czasie popłynęła do Valinoru, który nie był już częścią Ardy.

Plemiona i grupy ludzi[]

Poniższa lista nie jest konkretnym podziałem, czy drzewem genealogicznym, gdyż stworzenie takiego nie jest możliwe z racji na częste migracje i mieszania (np. Numenorejczycy nie są grupą różną od Edainów lecz wywodzą się łącznie z trzech rodów). Niniejszy podział przedstawia więc pewne pokrewieństwa między plemionami, jak też niektóre linie wywodzenia się jednych od drugich - tam gdzie to było możliwe do przedstawienia.

Zło i dobro[]

Theoden, Grima

Grima „Gadzi Język” - tajny poddany Sarumana manipulujący do czasu przybycia członków Drużyny Pierścienia królem Rohanu Theodenem.

Pod względem moralnym, plemiona ludzi można podzielić na trzy grupy: Stojących po stronie dobra (np. Edainowie), stojący po stronie zła (np. Easterlingowie) i niezależni (np. Lossothowie). W każdej z tych grup znaleźć można jednak plemiona łamiące swój standard (np. Lud Bóra - który walczył do końca po stronie elfów, czy Czarnych Numenorejczyków, którzy przeszli na stronę Saurona). W każdej z tych grup znaleźć też można indywidualne postawy, które były z różnych powodów i przyczyn niezależne lub wręcz przeciwne.

Ghan-buri-Ghan

Ghan-buri-Ghan, Wos, niezależny, dziki lecz wspierający zjednoczone królestwa w wojnie z Sauronem.

Wydaje się, że jedną z głównych pierwotnych przyczyn opowiadania się za złem był brak zgody na "dar Ilúvatara" czyli śmiertelność. Według opowiadania Adaneli była to chęć poznania i otrzymywania darów wbrew Głosowi Eru i zaburzenie oceny moralnej. Czy to przez pokusę, czy to przez złość ludzie rozpoczynali walkę z dobrem. Również chęć wzbogacenia się, czy zapewnienia sobie życia lepszego od innych często miały podobne podłoże. Morgoth i jego słudzy wykorzystywali to od samego początku. Od początku też istniały grupy, które nie poddawały się tym podszeptom. Czy to w sposób bardzo prosty (jak Wosowie), czy bardzo świadomy (jak Gondorczycy) ludzi przeciwstawiali się złu.

Szczególnym przypadkiem ludzi zniewolonych przez zło były Upiory Pierścienia - ci, którzy otrzymali 9 ludzkich pierścieni władzy. Służyli oni przez wieki Sauronowi. Wiadomo że trzech było Czarnymi Numenorejczykami, jeden był Easterlingiem, a jeden przybył do Angmaru z południa. Nic nie wiadomo o pozostałych przed otrzymaniem pierścieni, poza tym, że wszyscy byli potężni, a więc byli zapewne blisko związani z władzą w swoich plemionach.

Ciało i dusza[]

Podobnie jak elfowie (a potem też krasnoludowie, czy entowie) ludzie mieli ciało (Hroa) i duszę (Fea), jednak dusza ludzi była wyjątkowa z racji na to, że nie była ograniczona przez Ardę jak fea innych ras. Śmiertelność ciała była "darem" Ilúvatara, którego ludzie zazwyczaj nie rozumieli i często się przeciw niemu buntowali. Śmierć ciała była konsekwencją odejścia od Głosu Eru, po to by szybko przekonać się o prawdziwości istnienia stwórcy. Nieśmiertelna dusza po śmierci ciała wędrowała do Domów Umarłych, gdzie czekała na decyzję Mandosa - jednak jej ostateczny los nie był znany nawet większości Valarów. Mówi się, że Iluvatar ma w stosunku do ludzi plany realizowane po Dagor Dagorath nie ujawnione jeszcze. Finrod był przekonany o tym, że to właśnie ludzie mają dostąpić uleczenia Ardy.

Inne nazwy[]

Ludzie byli nazywani przez elfów: Atani (Drugi Lud) czyli Edainowie (w sindarinie tylko ci którzy dotarli do Beleriandu), Hildorowie (Następcy), Apanonarowie (Później Urodzeni), Engwarowie (Chorowici), Firimarowie (Śmiertelni), Uzurpatorzy, Zagadkowi, Obcy, Przeklęci przez Siebie Samych, Ciężkoręcy, Bojący się Nocy, Dzieci Słońca, Mirroanwi (Wcieleni), Ephedin (Następcy).

Hobbici nazywali ich Dużym Ludem.

Inne wersje legendarium[]

W późniejszych pismach Tolkien sugerował, że ludzie zostali obudzeni między 1050 a 1100 Lat Drzew, z uwagi na możliwość zakłócenia ich rozwoju przez Melkora przed uwięzieniem. Stwierdza również pochodzenie orków od ludzi.[2]

Przypisy

  1. Morgoth's Ring, Opowieść Adaneli
  2. J.R.R. Tolkien, red. Christopher Tolkien, Historia Śródziemia t. X, Morgoth's Ring, Myth`s Transformed
Advertisement