Isena (ang. Isen), Angren – rzeka w Śródziemiu, będąca ważną strategicznie, naturalną zachodnią granicą Rohanu, mająca swe źródło na południowym krańcu Gór Mglistych. Zasilana przez wiele górskich potoków i strumieni, w tym Adorn.
Źródło Iseny – Šárka Škorpíková
Geografia[]
Isena wypływała z południowych krańców Gór Mglistych. Następnie, w górnej części swego biegu kierowała się na południe przez Dolinę Czarodzieja, przepływając nieopodal Isengardu. Po wypłynięciu z Nan Curunír nurt stawał się spokojniejszy, a brzegi się rozszerzały. Rzeka przecinała Wrota Rohanu, gdzie teren był płaski i trawiasty. Dalej, w odległości około 30 mil od Isengardu, znajdowały się brody na Isenie. W tym miejscu rzekę mogli przekraczać ludzie i konie. Pośrodku brodów znajdowała się niewielka wysepka. Trzy rzędy kamieni prowadziły do wyspy od każdego z brzegów, by ułatwić przeprawę koniom. Nieco dalej na południe od brodów rzeka wyginała się ku zachodowi i po wpadnięciu do niej Angrenu, stawała się naturalną południową granicą Enedwaith. Tu Isena stawała się znacznie głębsza, a jej nurt szybki ze względu na bardziej lejowatą rzeźbę terenu. Ta część rzeki stanowiła ponad połowę jej długości i kończyła się jej ujściem do Belegaeru. Prawdopodobnie tutaj leżało w Drugiej Erze miasto Agar.
Historia[]
Jeśli uznawać lokalizację miasta Agar w rejonie delty Iseny, to okolicę pokrywały zielone wzgórza. W Drugiej Erze żyli tu rdzenni mieszkańcy (zapewne ci zwani Ludźmi z Ered Nimrais), sympatyzujący z królem z północy, a którzy wcześniej wygnali stamtąd Druedainów. Oni sami zostali w końcu podbici przez Numenorejczyków[1].
Isena i Adorn ukształtowały zachodnią granicę Rohanu, a brody na Isenie miały strategiczne znaczenie dla rohańskiej obrony przed Dunlendingami. Mieszkańcy Dunlandu okupowali ten kraj podczas Długiej Zimy po zadaniu klęski Rohirrimom prowadzonym przez króla Helma Żelaznorękiego w walce przy brodach na Isenie w 2758 roku TE[2].
W czasie Wojny o Pierścień przeprawa na rzece była dwukrotnie atakowana przez armię Sarumana (25 lutego i 2 marca TE 3019), w konsekwencji czego odbyły się dwie bitwy nazywane Pierwszą oraz Drugą bitwą u brodów na Isenie[3]. Mniej więcej w tym samym czasie entowie podczas ataku na Isengard czasowo zmienili bieg Iseny, by ta zalała twierdzę nieprzyjaciela[4].
Następnego dnia, podczas wyprawy do Isengardu 4 marca 3018 TE, Gandalf, król Théoden, Aragorn, Éomer, Legolas, Gimli oraz garstka Gwardii Królewskiej przeprawiali się przez rzekę niedaleko brodów[5]. Nad ranem 6 marca Szara Drużyna odnalazła Aragorna również w tych okolicach[6].
Etymologia[]
Nazwa Isena wywodzi się z języka staroangielskiego ("ísen") i oznacza przymiotnik "żelazny". Druga nazwa rzeki – Angren, pochodzi z sindarinu i tłumaczy się ją tak samo. W oryginalnej formie Sîr Angren, czyli "Żelazna Rzeka"[7]. Nazwa rzeki nieprzypadkowo podobna jest do słowa określającego fortecę Sarumana, czyli Isengard. Twierdza znajdowała się bowiem nad Iseną, a jej nazwę tłumaczy się jako "Żelazny Gród/Fortecę".
Przypisy
- ↑ J.R.R. Tolkien, red. Christopher Tolkien Historia Śródziemia t. XII, The Peoples of Middle-earth, „Tal-Elmar”
- ↑ J.R.R. Tolkien, Władca Pierścieni, "Powrót Króla", Dodatek A Kroniki królów i władców, "Ród Eorla"
- ↑ J.R.R. Tolkien, Christopher Tolkien (red.), Niedokończone opowieści, „Bitwy u Brodów na Isenie”
- ↑ J.R.R. Tolkien, Władca Pierścieni, Dwie wieże, „Droga do Isengardu”
- ↑ J.R.R. Tolkien, Władca Pierścieni, Dwie wieże, „Zdobycze wojenne”
- ↑ J.R.R. Tolkien, Władca Pierścieni, Powrót króla, „Szara Drużyna”
- ↑ Arkadiusz Kubala, Przewodnik po nazwach miejscowych Śródziemia