Gondolin – ukryte królestwo elfów w Beleriandzie, założone przez Turgona, na początku Pierwszej Ery. Mieszkał w nim również jeden z najlepszych elfickich kowali – Enerdhil. W tym mieście powstały słynne ostrza – Glamdring i Orcrist, a także Żądło, należące do Bilba, a później Froda Bagginsa.
Opis[]
Geografia[]
Gondolin był położony na równinie Tumladen, a samo miasto na wzgórzu Amon Gwareth, o wysokości 400 stóp, pośrodku niej, otoczonej przez góry Echoriath. Prowadziła tam ukryta droga dnem Suchej Rzeki tunelami i rozpadliną Orfalch Echor. Idril kazała też wybudować drugi tunel do ścieżki wysoko w górach prowadzącej przez Cirith Thoronath do Przełomu Sirionu. W rejonie Gondolinu znajdował się również Anghabar – kopalnia żelaza, położona w północnej części gór Echoriath.
Wygląd[]
Samo miasto osiągnęło przez 350 lat ukrycia niezwykłe piękno. Ze skały spływało wiele wąskich wodospadów a do wejść prowadziły białe marmurowe schody. Białe mury, wygładzone posadzki, liczne fontanny i rzeźby, chodniki obramowane marmurowymi krawężnikami lśniły w słońcu. W mieście liczne były domy i pałace zwieńczone wieżyczkami i misternymi gankami. Turgon sam wyrzeźbił złote i srebrne drzewa (Glingal i Belthil) na podobieństwo Dwóch Drzew Valinoru stojące na centralnym placu na sporej skale stanowiącej podstawę wieży..
Najwyższym punktem w mieście był szczyt Wieży Turgona, wznoszący się około 400 stóp ponad powierzchnię, a więc 800 stóp ponad dno doliny. Wieża ta stała w centrum miasta, na środku Dziedzińca Źródlanego chronionego od zachodu przez Bramę Ingwëgo. Do niego szerokim połączeniem Ulicą Łuków przytykał Dziedziniec Królewski z Pałacem Królewskim stojącym po jego północnej stronie i głęboką fontanną. Z głównego placu miasta rozchodziły się cztery ulice: na północ Aleja Róż, na południe Aleja Procesji i przecinająca miasto z zachodu na wschód Droga Królewska prowadząca od zachodniej Wielkiej Bramy na Wielki Targ i do bramy wschodniej. Jedynie droga na południe wznosiła się jeszcze bardziej w kierunku placu Ainurów – Gar Ainion, gdzie stał Pałac Ślubów, później opadając w dół do Rynku Mniejszego. Z placu poświęconego najwyższym duchom Aleja Bystrej Wody umożliwiała połączenie z Placem Fontann Południa biegnąc dalej aż do murów zewnętrznych. Istniało tam też zapewne więcej mniejszych ulic i placów. Całość okalała Droga Okrężna łącząca bramy oraz zlokalizowane koło Bramy Północnej miejsce straceń – urwisko Caragdur. Liczne wieże chroniły odcinki murów i otoczenie wejść do miasta. Dom Tuora i Idrill mieścił się przy murze blisko południowej bramy. Stamtąd biegł ukryty tunel na północny-zachód[1]
Mieszkańcy[]
Gondolindrimowie, mieszkańcy Gondolinu, w szczytowym okresie rozwoju miasta mogli osiągnąć nawet liczbę ponad 30000[1]. Najświetniejszymi po królu Turgonie było 12 rodów[2]. Mieszkańcy byli to głównie Noldorowie i Sindarowie. W mieście oprócz nich żyły też jednostki spoza tych grup: Maeglin i Tuor. Przez rok przebywali tu też Húrin i Huor. Niektóre elfy z Gondolinu były dość niskie. Można to wywnioskować ze zdania zawartego w Księdze Zaginionych Opowieści: "Choć Tuor był niewysokim mężczyzną i tak był wyższy od większości elfów w Gondolinie." Zapewne chodziło tu o Sindarów z Nevrastu, którzy również mieszkali w Gondolinie.
Historia[]
Turgon, dzięki pomocy Ulma, odnalazł ukrytą dolinę Tumladen, która znajdowała się na wschód od górnego biegu Sirionu w pierścieniu wysokich, niedostępnych gór. Turgon wraz z garstką najbardziej zaufanych elfów budował miasto Gondolin przez 52 lata. Po ukończeniu budowy Turgon wyprawił w drogę cały swój lud, to znaczy trzecią część Ñolordów Fingolfina i liczniejszy jeszcze hufiec Sindarów. Przed wyjściem z Vinyamaru Ulmo polecił zostawić mu oręż dla posła od niego jako znak. Miasto przez wiele lat pozostawało w ukryciu. Jedynymi ludźmi, którzy weszli do Gondolinu, byli Húrin Thalion, Huor i Tuor, który użył owego znaku. Gondolin przetrwał najdłużej ze wszystkich królestw Ñoldorów w Śródziemiu[3].
Upadek Gondolinu w 510 PE[]
Przyczyny[]
Tuor po ucieczce od Morgotha przez siedem lat błąkał się po Beleriandzie, aż trafił do Vinyamaru. Tam usłyszał słowa od Ulma o ukrytym mieście, a także spotkał Voronwëgo, który zaprowadził go do Gondolinu. W rok po przybyciu Tuora został porwany jego szwagier, Maeglin.
Zdrada Maeglina[]
Orkowie zawlekli Maeglina do Angbandu, lecz ten długo był nieugięty i nie chciał wyjawić Morgothowi położenia Ukrytego Królestwa. Gdy zagrożono mu okrutnymi torturami i mękami oraz śmiercią w agonii, zdradził miejsce położenia Gondolinu. Morgoth obiecał zdrajcy rękę Idril.
Napaść na Gondolin[]
Gdy Morgoth zebrał swą armię orków, wargów, smoków i balrogów, zaatakował Ukryte Królestwo w przeddzień święta zwanego Bramami Lata. W trakcie bitwy Tuor zabił Maeglina, a Ecthelion znad źródeł pokonał Gothmoga, przywódcę balrogów.
Po bitwie[]
Tuor i Idril po walce zgromadzili garstkę niedobitków i uciekli do Nan-Tathren.
Skutki[]
- Koronacja Gil-galada na Najwyższego Króla Ñolordów w Śródziemiu.
- Śmierć Glorfindela i Turgona.
- Upadek Gondolinu.
Etymologia[]
Staroquenejska nazwa Gondolinu to Ondolindë (Skała Muzyki Wód – od licznych strumyków spływających po zboczach centralnego wzgórza), a powszechnie znana – Ukryte Królestwo.
Gondolin zwany był Miastem Siedmiu Nazw z racji na to, że nazywano go także:
- Gondobar (Kamienny dom, Miasto z Kamienia)
- Gondothlimbar (Dom Ludzi Kamienia, Gród Mieszkających w Kamieniu)
- Gwarestrin (Wieża Straży)
- Gar Thurion (Ukryte Miejsce, Sekretna Siedziba)
- Loth (Kwiat)
- Lothengriol (Kwiat Valarów, Kwiat Doliny, Kwiat który Zakwitł na Równinie)[2][4]
Beleriand Wschodni | Andram • Ard-galen • Belegost • Doriath • Dorthonion • Esgalduina • Estolad • Gelion • Gondolin • Góra Dolmed • Góra Rerir • Góry Błękitne • Las Neldoreth • Lothlann • Menegroth • Nan Elmoth • Nogrod • Ossiriand • Region • Taur-im-Duinath • Thargelion • Thalos • Legolin • Brilthor • Duilwena • Adurant • Gelion |
---|---|
Beleriand Zachodni | Amon Rûdh • Arvernien • Barad Nimras • Brethil • Brithombar • Brithon • Eglarest • Ginglith • Nargothrond • Narog • Nenning • Ringwil • Sirion • Taeglin • Taur-en-Faroth • Tol Sirion • Tumhalad |
Hithlum | Cirith Ninniach • Dor-lómin • Eithel Sirion • Ered Lómin • Ered Wethrin • Góra Taras • Jezioro Mithrim • Lammoth • Mithrim • Nevrast • Vinyamar • Zatoka Drengist |
Przypisy
- ↑ 1,0 1,1 Karen Wynn Fonstad; Atlas Śródziemia
- ↑ 2,0 2,1 J.R.R. Tolkien, (red. Christopher Tolkien), Ostatnie Legendy Śródziemia, rozdz: Upadek Gondolinu
- ↑ J.R.R. Tolkien, Christopher Tolkien (red.), Silmarillion, Quenta Silmarillion, Noldorowie w Beleriandzie
- ↑ J.R.R. Tolkien, "The Alphabet of Rúmil & Early Noldorin Fragments", w: Parma Eldalamberon XIII (red. Carl F. Hostetter, Christopher Gilson, Arden R. Smith, Patrick H. Wynne, Bill Welden), s. 102