Gil-galad, właściwie Ereinion (przed PE 455 - DE 3441)[1] – elf pochodzący ze szczepu Ñoldorów, syn Fingona, ostatni Najwyższy Król Ñoldorów w Śródziemiu i władca Lindonu. W jego posiadaniu znajdował się jeden z trzech Pierścieni Elfów – Vilya, Pierścień Powietrza. Gil-galad należał do Ostatniego Sojuszu Elfów i Ludzi, którego był jednym z dowódców. Brał udział w wojnie z Sauronem, poległ zaś podczas oblężenia Barad-dûru, z rąk samego Władcy Ciemności.
Biografia[]
Pierwsza Era[]
Po złamaniu Oblężenia Angbandu przez Morgotha Gil-galad został odesłany przez swojego ojca do Círdana, mieszkającego w Przystaniach Falas[2]. Minas Tirith utracono, więc Przełom Sirionu był już niestrzeżony. Porty Círdana zostały oblężone i elfowie musieli ratować się ucieczką na wyspę Balar[3]. Kiedy Turgon zginął podczas ataku na Gondolin, tytuł Najwyższego Króla Ñoldorów przypadł właśnie na Gil-galada[4]. Podczas Trzeciego Bratobójstwa Artanaro przybył na pomoc elfom z Ujścia Sirionu, ale było już po bitwie. Ocalali przyłączyli się do niego na wyspę Balar[5].
Druga Era[]
Po zniszczeniu Beleriandu podczas Wojny Gniewu, Gil-galad założył królestwo w Lindonie. Nowo powstałe państwa znajdowało się między Górami Błękitnymi a Wielkim Morzem[6] i było głównie zamieszkane przez Sindarów i Ñoldorów. Wiele z tych ostatnich, pod przewodnictwem Galadrieli, opuściło Lindon i przeniosło się nad jezioro Nenuial[7], natomiast Celebrimbor założył Eregion nieopodal Morii około 750 roku[1].
Elfowie utrzymywali także przyjazne stosunki z Númenorem. Pierwszym jego mieszkańcem, który przybył do Śródziemia był Vëantur, zaprzyjaźnił się on z Elrondem i Królem Ñoldorów. Jego wnuk, Tar-Aldarion, pozostawał w równie dobrych stosunkach. W 882 roku Drugiej Ery Gil-galad przekazał mu list, który miał być doręczony do jego ojca – Tar-Meneldura. Po przeczytaniu listu, mówiącego o odradzającym się Złu, król Númenoru abdykował przekazując władzę Aldarionowi[8]. Nowy monarcha podarował władcy Lindonu nasiona mallorna, lecz ten oddał je Galadrieli, ponieważ w jego królestwie nie chciały zapuścić korzeni[9].
Około 1000 roku Sauron, przyjmując piękną postać i nowe imię Annatar, chciał nawiązać kontakt z elfami. Jednakże Círdan i Gil-galad mu nie ufali i nie przyjęli go Lindonie. Natomiast w Eregionie Celebrimbor chętnie słuchał jego rad i tak zaczęło się wykuwanie Pierścieni Władzy. Około 1600 roku Sauron opuścił Hollin i wykuł Jedyny Pierścień. Elfowie domyślili się tego i ukryli drogocenne wyroby; Vilya i Narya zostały oddane Gil-galadowi. W 1693 Sauron zaatakował Eregion, pragnąc odbić Pierścienie. Po czterech latach zdobył Ost-in-Edhil i odzyskał Siedem i Dziewięć. Celebrimbor, nie chcąc zdradzić gdzie są pozostałe Trzy, został zabity. Gil-galad wysłał na pomoc Elronda, lecz jego oddział przybył zbyt poźno i został zmuszony do założenia kryjówki Rivendell. Wydawało się, że Sauron niedługo pokona Króla Ñoldorów i wspierających go Númenorejczyków, jednakże Tar-Minastir przysłał wielką flotę, która przybyła do Lond Daer, odcinając z tyłu nieprzyjaciół. Sam Sauron wraz ze swoją przyboczną gwardią ledwo umknął do Mordoru. W późniejszych latach nie nękał już Eriadoru.
Po upadku Westernesse Wierni na czele z Elendilem przybyli do Śródziemia, gdzie zostali życzliwie przyjęci przez Gil-galada. Wygnańcy założyli tu dwa królestwa: Arnor i Gondor. Sauron jednak zaczął przygotowania do nowej wojny, kipiąc nienawiścią do ocalałych Númenorejczyków. W obliczu nadchodzącego zagrożenia Gil-galad zawiązał sojusz z Królem Wszystkich Dúnedainów znany później jako Ostatni Sojusz elfów i ludzi. Połączone wojska wyruszyły na Mordor. Po bitwie na Dagorlad rozpoczęło się oblężenie Barad-dûr. W bojach sławą okryła się włócznia Aeglos oraz miecz Narsil. Po siedmiu latach Gil-galad i Elendil powalili Saurona, sami jednakże zapłacili za to życiem.
Wielu elfów z Lindonu straciło życie podczas tej wojny i z tego powodu miejscami zamieszkanymi przez nich pozostały jedynie Szare Przystanie, nad którymi pieczę sprawował Círdan.
Pieśń o Gil-galadzie[]
W książce Władca Pierścieni: Drużyna Pierścienia, w rozdziale 11 można znaleźć fragment pieśni Koniec Gil-galada.
Inne wersje legendarium[]
Początkowo Gil-galad miał być synem Fëanora. Później, był uważany za syna Finroda Felagunda, dopóki Tolkien nie zdecydował, że Felagund nie miał żony i dzieci. W tej wersji Galadriela była córką Finroda. W Silmarillionie i w Niedokończonych Opowieściach Christopher Tolkien uczynił Gil-galada synem Fingona. Sugerował się przy tym jedną z notatek swojego ojca z lat 50, która stwierdzała, że Gil-galad może być synem Fingona. Stwierdził jednakże później, że kłóci się to z ostateczną koncepcą J.R.R. Tolkiena, według której Angrod miał syna o imieniu Artaresto (Orodreth). Artaresto wraz z żoną z plemienia Sindarów miał dwoje dzieci: Finduilas i Gil-Galada. Później imię Artaresto zostało zastąpione słowem Arothira.
Adaptacje[]
Władca Pierścieni: Drużyna Pierścienia[]
W pierwszej części filmowej trylogii Petera Jacksona w rolę Gil-galada wcielił się Mark Ferguson.
Władca Pierścieni: Pierścienie Władzy[]
W serialowej adaptacji Gil-galada zagrał Benjamin Walker.
Etymologia[]
Gil-galad to sindarskie słowo, które znaczy "Gwiazda Blasku", pochodzi od słów gil ("gwiazda") i galad ("światło, blask"). Było ono imieniem matczynym[10]. Jego imię w quenyi to Artanáro, natomiast w sindarinie Rodnor, oba wyrazy oznaczają "Wysoki Płomień".
| Powiernicy Pierścieni Władzy | |
|---|---|
Jedyny Pierścień Trzy Pierścienie Galadriela (Nenya) • Gil-galad, Elrond (Vilya) • Círdan, Gandalf (Narya) Siedem Pierścieni Thrór (przekazał pierścień synowi) • Thráin II (otrzymał pierścień od ojca) • sześciu nieznanych krasnoludów Dziewięć Pierścieni Czarnoksiężnik z Angmaru • Khamûl • Siedem nieznanych Upiorów Pierścienia | |
Przypisy
- ↑ 1,0 1,1 J.R.R. Tolkien, Władca Pierścieni, "Powrót Króla", Dodatek B Kronika Lat (Kronika Królestw Zachodnich), Druga Era
- ↑ J.R.R. Tolkien, Christopher Tolkien (red.), Silmarillion, Quenta Silmarillion, Zniszczenie Beleriandu i śmierć Fingolfina
- ↑ J.R.R. Tolkien, Christopher Tolkien (red.), Silmarillion, Quenta Silmarillion, Piąta Bitwa: Nírnaeth Arnoediad
- ↑ J.R.R. Tolkien, Christopher Tolkien (red.), Silmarillion, Quenta Silmarillion, Tuor i upadek Gondolinu
- ↑ J.R.R. Tolkien, Christopher Tolkien (red.), Silmarillion, Quenta Silmarillion, Podróż Eärendila i Wojna Gniewu
- ↑ J.R.R. Tolkien, Christopher Tolkien (red.), Silmarillion, Pierścienie Władzy i Trzecia Era
- ↑ J.R.R. Tolkien, Christopher Tolkien (red.), Niedokończone opowieści, „Historia Galadrieli i Celebrona, i Amrotha, władcy Lórien”, „O Galadrieli i Celebornie”
- ↑ J.R.R. Tolkien, Christopher Tolkien (red.), Niedokończone opowieści, „Aldarion i Erendis. Żona marynarza”
- ↑ J.R.R. Tolkien, Christopher Tolkien (red.), Niedokończone opowieści, „Opis wyspy Númenor”
- ↑ J.R.R. Tolkien, red. Christopher Tolkien Historia Śródziemia t. XII, The Peoples of Middle-earth, „The Shibboleth of Fëanor”