| “ | Był z nią Melkor i on wtargnął do domu Feanora, zabijając u progu Finwego, króla Noldorów, i po raz pierwszy rozlewając krew na ziemi Błogosławionego Królestwa. Finwe sam jeden bronił domu, gdyż wszyscy inni uciekli przed grozą Ciemności. | ” |
Finwë – elf; przywódca Ñoldorów w czasie ich Wielkiej Wędrówki na zachód, a później Najwyższy Król Ñoldorów w Amanie; znany także jako Ñoldóran.
Historia[]
Był jednym z pierwszych elfów, którzy obudzili się nad Cuiviénen. Kiedy Oromë powiadomił pozostałych Valarów, że Pierworodne Dzieci Ilúvatara się obudziły, ci postanowili zaprosić ich do Amanu, aby uchronić ich od nikczemności Melkora.[1]
Elfowie jednak, poprzez liczne jego oszustwa, nie od razu przyjęli propozycję Valarów i zdecydowali się wysłać trzech najdostojniejszych spośród siebie, aby wybrali się do Valinoru i zdali po powrocie sprawozdanie z tej podróży. Tak też się stało i Finwë, Ingwë i Elwë wybrali się z Oromëm do Nieśmiertelnych Krain. Po powrocie zdołali przekonać swoich pobratymców do przenosin i tak zaczęła się Wielka Wędrówka elfów. [1]
Finwë wprowadził drugi hufiec elfów, zwanych Ñoldorami. Osiedlili się wraz z pierwszym hufcem – Vanyarami na wzgórzu Túna, gdzie wspólnymi siłami zbudowali owiane legendami miasto Tirion. Vanyarowie wybrali na swojego władcę Ingwëgo, a Ñoldorowie Finwëgo. To Ñoldorowie właśnie znaleźli w Amanie liczne kamienie szlachetne, z których wyrabiali niezliczone klejnoty, ozdabiając nimi Valinor. Jakiś czas później Vanyarowie wraz ze swoim władcą przenieśli się w inne miejsca Amanu, co uczyniło Ñoldórana jedynym władcą na wzgórzu.[2]
Pojął on za żonę Míriel, którą bardzo kochał. Z ich miłości zrodził się Curufinwë, powszechnie nazywany Fëanorem. W czasie porodu Míriel opuściły siły i już nigdy nie wróciła do świata żywych. Po latach żałoby Najwyższy Król Ñoldorów otrzymał od Manwëgo pozwolenie na kolejny ożenek. Tym razem jego wybranką była Indis ze szczepu Vanyarów. Ona urodziła mu czwórkę dzieci: Finarfina, Fingolfina, Findis i Írimë.[3]
Pod bacznym okiem króla Ñoldorowie niezwykle poszerzyli i pogłębili swoje umiejętności w niemal każdej dziedzinie. Jednak nadszedł kres więzienia Melkora, w którym znalazł się wskutek przegranej przez niego Wielkiej Bitwy Potęg i Valarowie pozwolili mu wędrować swobodnie po Amanie. Szybko zaczął podburzać zdolnych i dumnych Ñoldorów przeciw Potęgom Ardy, a przede wszystkim posiał ziarno nienawiści między synami Finwëgo. Doprowadziło to w końcu do wyroku banicji nałożonego na Fëanora przez Valarów. Osiadł on z liczną grupą Ñoldorów w Formenos, a wraz z nim udał się tam Finwë, który przekazał swój tytuł Najwyższego Króla Ñoldorów i władzę nad Tirionem Fingolfinowi.[4]
W dniu wielkiego święta poświęconemu Eru, Formenos opustoszało. Pozostał tam jedynie Finwë, który zapowiedział, że nie wróci do swojego ludu, dopóki Fëanor będzie wygnańcem. To właśnie tego dnia, po zniszczeniu Dwóch Drzew, Melkor wdarł się do twierdzy, zabił Finwëgo i zrabował wiele skarbów, które tam znalazł, włącznie z Silmarilami.[5]
Ciało Finwëgo zostało wkrótce potem znalezione przez synów Fëanora. Leżało spalone i zniszczone, jakby było uderzone piorunem[6], a jego głowa została zmiażdżona, niczym uderzona wielką żelazną maczugą.[7] Jego miecz leżał obok niego, poskręcany i niehartowany, który podobnie jak ciało wyglądał jakby był uderzony piorunem.[7] [8]
Finwë i Miriel[]
Tolkien wielką wagę kładł na wątek związku Najwyższego Króla Ñoldorów ze swoją pierwszą żoną. Fakt, że Míriel odeszła ze świata żywych i już nigdy nie powróciła, był czymś niezwykłym w owych czasach. To właśnie ta bezprecedensowa sytuacja skłoniła Manwëgo do zezwolenia na powtórny ślub Finwëgo. Elfowie bowiem brali ślub tylko raz i trwali w nim przez resztę swojego życia. Dla całego uniwersum tolkienowskiego kluczowym momentem jest również kolejny ślub z Indis. Gdyby do niego nie doszło, nie narodziłyby się kolejne dzieci Finwëgo, Fëanor nigdy nie poczułby zazdrości, a losy całej Ardy potoczyłyby się inaczej. Z opublikowanych pism wynika, że Tolkien miał zamiar rozbudować tę historię, uzupełniając ją o wiele filozoficznych rozpraw na temat ślubów elfów i ich nieśmiertelności.[9]
Etymologia[]
Mówi się, że imię Finwë jest jednym z najstarszych zapisanych imion Eldarów. Nie jest pewne, czy Finwë miało jakieś wyraźne znaczenie, ale można je analizować jako fin- , pochodzące od Eldarińskiego PHIN („włosy”) + -wë (przyrostek używany zazwyczaj do imion męskich).[10]
Inne imiona[]
W sindaryzowanych formach imion jego synów, imię Finwë jest podawane w formie skróconej fin. Traktowane jako imię własne, odpowiednikiem sindarińskim byłoby Finu, lub Fim w północnosindarińskim.[10]
Tytuł Ñoldóran („Król Ñoldorów”) jest jedynym odnotowanym imieniem Finwë poza jego własnym.[10] Najwyraźniej jest to połączenie słów Noldo + aran („król”).[11]
Inne wersje Legendarium[]
Księga Zaginionych Opowieści[]
W Księdze zaginionych opowieści władca Noldoli był również nazywany Nólemë lub Finwë Nólemë. Był ojcem, a nie dziadkiem Turgona i nie był spokrewniony z Fëanorem. Nólemë był jednym z pierwotnych elfich ambasadorów wysłanych do Valinoru i później poprowadził Noldolich w ich podróży.[12] Kiedy Fëanor wezwał Noldolich do opuszczenia ich domu Kôr w Valinorze, Nólemë odradzał to, ale jego mądrość nie została wysłuchana. Nie chcąc być oddzielonym od swojego ludu, Nólemë opuścił Valinor z nimi.[13]
We wczesnym zarysie Historii wygnanych gnomów śmierć Nólemëgo nastąpiła wkrótce po narodzinach jego syna Turgona w Wodach Asgonu, gdzie obozowali Noldolich. W późniejszym zarysie, Fëanor, a nie Nólemë, zginął w Mithrim (Asgon). Noldoli opuścili wówczas Mithrim i Krainę Cieni, a armia Nólemë urosła po tej ucieczce. Swój główny obóz założył nad rzeką Sirion. Syn Nólemë, Turgon, urodził się w pewnym momencie w tym czasie. Nólemë był przywódcą Noldolich w Bitwie Nieprzeliczonych Łez, która miała miejsce później. Został odizolowany i zabity podczas bitwy, a Orkowie wycięli mu serce. Turgon uratował serce i ciało swojego ojca, a szkarłatne serce stało się emblematem Turgona. Rola Nólemë jako przywódcy i śmierci w Bitwie Niepoliczalnych Łez została wypełniona przez Fingona w późniejszym legendarium.[14]
Późniejsze wersje[]
W pierwszych szkicach genealogii Finwë miał czterech synów: najmłodszy nazywał się Finrun[15], ale został pominięty, więc Finrod (później Finarfin) był odtąd najmłodszym synem Finwëgo.
W późniejszej wersji Finwë miał trzy córki z Indis: Findis (jako pierwsze dziecko), Faniel (jako trzecie) i Finvain (jako najmłodsze).[16] W jeszcze późniejszych wersjach Faniel została najwyraźniej pominięta, podczas gdy Findis i Finvain zostały zachowane. Finvain (przemianowany na Írimë) została przeniesiona po Fingolfinie, więc Finarfin był ponownie najmłodszym dzieckiem Finwëgo.
Natura Śródziemia[]
Tekst 1[]
Finwe urodził się w 865/104 (2120) LV jako bezpośredni potomek Taty w 25. pokoleniu.[17]
W 866/1 (2163) LV Melkor, podejrzewając że wojna jest wymierzona przeciwko niemu z powodu Quendich, wysyła do nich swoich emisariuszy, którzy rozsiewają wśród elfów kłamstwa iż Valarowie słusznie porzucili Endor (Śródziemie) jako wyznaczone królestwo elfów, ale teraz stali się zazdrośni i chcieli kontrolować elfy jako wasale i odzyskać Endor dla siebie. Finwë, dzielny i żądny przygód młody elf, jest pod wielkim wrażeniem owych idei.[17]
W 866/50 (2212) LV elfy otrzymały zaproszenie od Valarów, aby zamieszkać w Valinorze, w celu ochrony przed nadchodzącą wojną, a Finwë, wraz z Ingwë i Elwë, zostali wybrani spośród swoich krewnych na Trzech Ambasadorów, którzy mieli udać się do Valinoru jako przedstawiciele. Przybyli w VY 866/51 (2123), gdzie zostali olśnieni i przerażeni; Finwe najbardziej przekonuje się do nowego miejsca i gorliwie je akceptuje a jego ukochana Miriel, która jest wielce oddana rzemiosłu będzie miała wspaniałą szansę nauczenia się nowych umiejętności. Ambasadorzy pozostali w Valinorze do 866/60 (2222) LV, ponieważ zarówno Ingwë, jak i Finwë nie chcieli się spieszyć i wrócili do Cuiviénen w 866/61 (2223), gdzie odbyła się Wielka Debata Quendich.[17]
Podczas debaty Finwë argumentował, że elfy powinny przyjąć ofertę Valarów, mówiąc zarówno o bogactwie wiedzy i rzemiosła, jak i o nadchodzącej wojnie. Mówił, że elfy widziały jedynie „zapowiedź Cienia” i nie mają żadnego pojęcia jaką straszliwą władzę oraz potęgę dysponują Valarowie ani że Wojna, która ma się rozpocząć, wciągnie cały Endor. Jego przemówienie było bardzo skuteczne, ponieważ wielu, którzy nie mogli pojąć wartości Valinoru, było przerażonych tym, co mogłoby ich spotkać, gdyby pozostali.[17]
W alternatywnym schemacie Trzej Ojcowie (Imin, Tata i Enel) byli Ambasadorami, a Finwë, Ingwë i Elwë byli pomocnikami i przedstawicielami młodszych Elfów. Podczas Debaty Imin i Tata, którzy byli pod wielkim wrażeniem Valarów, opowiedzieli się za przyjęciem zaproszenia. Kiedy przemawiają młodsi pomocnicy, Finwë, prawdopodobnie będąc bardziej buntowniczym i niezależnym, mówi z mniejszym szacunkiem niż Ingwë do Trzech Ojców i sugeruje, że Tata nie wykorzystał swojego czasu w pełni lub właściwie, aby przedstawić bogactwo Valarów w mądrości i umiejętnościach, które podczas długiego pobytu można by opanować tylko w niewielkiej części; nie ujawnił przy tym swych myśli o poprawieniu umiejętności swojej ukochanej Míriel. Najbardziej skutecznym argumentem Finwëgo jest straszenie Elfów prawdopodobną ruiną w nadchodzącej Wojnie.[17]
Tekst 2A[]
Finwe urodził się w 872/3 (1010) LV (mając wtedy 48 lat) i będąc zaręczony z Miriel w 872/50 (1058) LV.[17]
Tekst 3[]
Finwë wyjeżdża jako ambasador w 1393 LV. W tej wersji zaproszenie zbiega się z wojną, gdyż ambasadorzy powracają w 1394 roku, pomiędzy atakiem na Angband w 1393 roku a jego upadkiem w 1395 roku. Wielki Marsz rozpoczyna się w 1396 roku.[17]
Przypisy
- ↑ 1,0 1,1 J.R.R. Tolkien, Christopher Tolkien (red.), Silmarilion, Quenta Silmarilion: Pojawienie się elfów i uwięzienie Melkora
- ↑ J.R.R. Tolkien, Christopher Tolkien (red.), Silmarilion, Quenta Silmarilion: Eldamar i książęta Eldalie, ludu Eldarów
- ↑ J.R.R. Tolkien, Christopher Tolkien (red.), Silmarilion, Quenta Silmarilion: Feanor i uwolnienie Melkora z oków
- ↑ J.R.R. Tolkien, Christopher Tolkien (red.), Silmarilion, Quenta Silmarilion: Silmarile i niepokoje wśród Noldorów
- ↑ J.R.R. Tolkien, Christopher Tolkien (red.), Silmarilion, Quenta Silmarilion: Ucieczka Noldorów
- ↑ J.R.R. Tolkien, Christopher Tolkien (red.), Pierścień Morgotha, Cześć Trzecia. Późniejsza Quenta Silmarilion: (II) Druga Faza: Prawa i Zwyczaje wśród Eldarów
- ↑ 7,0 7,1 J.R.R. Tolkien, Christopher Tolkien (red.), Pierścień Morgotha, Cześć Trzecia. Późniejsza Quenta Silmarilion Druga Faza: Gwałt na Silmarilach.
- ↑ Christopher Tolkien zauważa, że dwie opowieści o śmierci Finwëgo „nie muszą być zupełnie sprzeczne, ponieważ w niniejszym tekście Maedros mówi o tym, jak zobaczył nagły płomień z Obłoku Ungoliantë, po którym nastąpił „jeden przenikliwy krzyk”, i o tym, że miecz Finwëgo był „skręcony i nie zahartowany, jakby od uderzenia pioruna”. J.R.R. Tolkien, Christopher Tolkien (red.), Pierścień Morgotha, Cześć Trzecia. Późniejsza Quenta Silmarilion: (II) Druga Faza: Kłótnia Złodziei, Komentarz, komentarz.
- ↑ J.R.R. Tolkien, Christopher Tolkien (red.), Pierścień Morgotha, Cześć Trzecia. Późniejsza Quenta Silmarillion: (II) Druga Faza: Późniejsza wersja Opowieści o Finwe i Miriel.
- ↑ 10,0 10,1 10,2 J.R.R. Tolkien, Christopher Tolkien (red.), Ludy Śródziemia, XI. Szybolet Fëanora, „Imiona potomków Finwëgo”
- ↑ Helge Fauskanger, „Quettaparma Quenyallo”, Ardalambion (dostęp: 23 listopada 2024 r.)
- ↑ J.R.R. Tolkien, Christopher Tolkien (red.), Księga Zaginionych Opowieści Cześć Pierwsza, V. Przybycie elfów i powstanie Koru
- ↑ J.R.R. Tolkien, Christopher Tolkien (red.), Księga Zaginionych Opowieści Cześć Pierwsza, VII. Ucieczka Noldolich
- ↑ J.R.R. Tolkien, Christopher Tolkien (red.), Księga Zaginionych Opowieści Cześć Pierwsza, X. Opowieść Gilfanona: gorzki los Noldorich i nadejścia człowieka
- ↑ J.R.R. Tolkien, Christopher Tolkien (red.), Kształtowanie Śródziemia, III. Quenta: Dodatek 1: Fragmenty tłumaczenia Quenta Noldorinwa na staroangielski, dokonanego przez Ælfwine’a lub Eriola; wraz ze staroangielskimi odpowiednikami elfickich imion.
- ↑ J.R.R. Tolkien, Christopher Tolkien (red.), Ludy Śródziemia, XI. Szybolet Fëanora, przypis 26
- ↑ 17,0 17,1 17,2 17,3 17,4 17,5 17,6 J.R.R. Tolkien, Carl F. Hostetter (red.), Natura Śródziemia, Cześć Pierwsza Czas i Starzenie Się, XIII. Kluczowe daty
| Poprzednik: Brak |
Najwyższy król Ñoldorów ?-? |
Następca: Fëanor |