Fëanor

Fëanor (właściwie Curufinwë) – elf, najstarszy syn Finwëgo, należący do szczepu Noldorów, twórca Silmarilów, Najwyższy Król Noldorów.

Biografia

Młodość

Już jako niemowlę osierocony przez matkę był niezwykłym elfem: wyjątkowo dobrze się rozwijał, był niezwykle piękny, wysoki, miał czarne włosy. Był władczy, uparty, we wszystkich dążeniach okazywał zapał i stałość, niezwykle przenikliwy i zręczny. Jeszcze jako młodzieniec udoskonalając pismo sarati Rúmila, stworzył tengwar. Największe zdolności objawiły się w jego sztuce kuźniczej i zdobniczej.

Fëanor ożenił się z Nerdanelą, córką kowala Mahtana, od którego nauczył się wiele z dziedziny obróbki kruszców i kamieni. Urodziła mu siedmiu synów: Maedhrosa, Maglora, Celegorma, Caranthira, Curufina, Amroda i Amrasa. Wtedy to także jego ojciec poślubił Indis, która urodziła mu Fingolfina i Finarfina. Fëanor nie polubił jednak przybranej rodziny. Trzymał się od nich z daleka, udoskonalając swoje rzemiosło i wiedzę ^[1].

Silmarile

Szukając pomysłu na utrwalenie na wieczność chwały Valinoru, postanowił stworzyć Silmarile, najwspanialsze ze swoich dzieł. Użył do tego wszystkich swych umiejętności i całej mocy^[2]. Niektórzy powiadają, że to włosy jego kuzynki, Galadrieli, o których mówiono, że został w nich uwięziony blask Dwóch Drzew, podsunęły mu pomysł stworzenia tych klejnotów. Fëanor prosił ją nawet trzy razy o kosmyk włosów, jednak za każdym razem Galadriela odmawiała. Było to przyczyną ich późniejszej niechęci do siebie^[3].

Melkorowi udało się go jednak omotać, mówiąc o rozległych krainach Śródziemia przeznaczonych przez Valarów dla, jak mówił, słabej rasy ludzkiej. Fëanor był pierwszym elfem, który się o niej dowiedział. Melkor rozbudził tym samym w sercu elfa żądzę wolności i rozleglejszych królestw. Chciał w ten sposób zdobyć Silmarile, jak do tej pory nieuchwytne dla niego. Wprawdzie Fëanor na wielkie uroczystości stroił czoło tymi klejnotami, lecz zazwyczaj trzymał je ściśle strzeżone w Tirionie.

Wtedy to też między Fëanorem a Fingolfinem, poważanymi książętami Ñoldorów, zrodziła się zazdrość o prawa, majątek i uwagę ich ojca, Finwëgo. Melkor wykorzystał okazję, puszczając w obieg plotkę, która dotarła do uszu Fëanora. Mówiła ona o planowanym spisku Fingolfina, który zamierzał ponoć przejąć dla siebie całą władzę. Działo się to podobno za przyzwoleniem Valarów, którym nie podobało się, iż Silmarile znajdują się w Tirionie, zamiast być oddane pod ich pieczę. Rozgniewany Fëanor urządził tajemną kuźnię, tworząc tam broń i zbroje.

Gdy Fëanor pierwszy otwarcie wystąpił przeciw Valarom, publicznie (niesłusznie) oskarżając Fingolfina o próby przejęcia jego pierwszeństwa przed ich ojcem, uznali go za głównego wichrzyciela. Valarowie skazali więc go na dwunastoletnie wygnanie z Tirionu, uświadamiając sobie jednocześnie uczynki Melkora. Fëanor zbudował w górach Formenos zamek i skarbiec, w którym przechowywane były kosztowności i broń, a Silmarile zamknął w komnacie z żelaza. Tam też się przeniósł król Finwë, zostawiając Fingolfinowi władzę nad Noldorami w Tirionie^[2].

Exodus do Śródziemia

Pewnego dnia Melkor zjawił się w Formenos, próbując na nowo rozbudzić w nim buntownicze myśli i proponując pomoc w ucieczce do Krain Zewnętrznych. Powiedział mu także o domniemanym niebezpieczeństwie, jakie wisi nad Silmarilami. Fëanor zrozumiał, że Melkor pożąda klejnotów. Wtedy to przeklął Melkora, rozkazując mu odejść natychmiast, a ten upokorzony uciekł (jak wszyscy myśleli) z Valinoru^[2].

W późniejszym czasie w Amanie miało odbyć się święto, więc Valarowie rozkazali Fëanorowi przyjść na uroczystości. Elf przybył, lecz bez Silmarili. Spotkał się przed tronem Manwëgo z Fingolfinem i książęta pojednali się, przynajmniej w słowach. Wtedy to Drzewa Valinoru zostały zniszczone przez Melkora. Zrozpaczeni Valarowie poprosili więc Fëanora o zniszczenie Silmarili, żeby uzyskać światło niezbędne do odzyskania światła, jednak ten odmówił. Wysłannicy powiedzieli wkrótce, że Morgoth rozbił także skarbiec Fëanora i zabrał wszystkie klejnoty nagromadzone w Formenos, włącznie z Silmarilami, zabijając jednocześnie Finwëgo.

Jednak Fëanor bardziej cierpiał po stracie Finwëgo niż Simarili i długo rozpaczał w ciemnościach, bowiem żaden syn na świecie nie czcił bardziej niż on swego rodzica.

Po pewnym czasie Fëanor zjawił się w Tirionie, wbrew woli Valarów, którzy nałożyli na niego wyrok banicji. Przybyło wielu Ñoldorów, ciekawych, co im powie Fëanor. Tej nocy wygłosił mowę, której słuchacze nigdy nie zapomnieli.

Potem Fëanor złożył wraz ze wszystkimi synami przysięgę ścigania w formie zemsty i nienawiści aż do końca świata Valara, demona, elfa czy też człowieka z nienarodzonego jeszcze ludzkiego plemienia, każdą istotę dużą czy małą, dobrą czy złą, jakiekolwiek stworzenie, które zjawi się odtąd aż po kres czasu, jeśli spróbuje przywłaszczyć sobie, zagarnąć lub przetrzymywać Silmarile, należne z prawa Fëanorowi i jego rodowi.

W końcu elfowi udało się przeciągnąć większość słuchaczy na swoją stronę. Wyprawa składająca się z lojalnych Fëanorowi pobratymców, wędrujących na przedzie, i mniej chętnego, ociągającego się hufca Fingolfina, szła na północ. Ochłonąwszy jednak z pierwszego uniesienia, Fëanor zastanowił się i zrozumiał, że wielka gromada nie zdoła pokonać niezliczonych mil drogi na północ i przeprawić się za morze bez statków; budowa floty zajęłaby za dużo czasu, nawet gdyby Ñoldorowie mieli w swoich szeregach wprawnych szkutników. Postanowił więc przeciągnąć na swoją stronę słynących ze swych statków Telerich. Jednak w Alqualondë nie udało mu się to, gdyż tamtejszy lud był mocniej związany i bardziej lojalny wobec Valarów.

Fëanor po odmowie długo się zastanawiał, pogrążony w czarnych myślach. Postanowił w końcu jednak, że bez względu na koszty zajmą statki Telerich. Ci jednak stawili silny opór. Tak rozpoczęło się Bratobójstwo w Alqualondë. Spóźniony hufiec Fingolfina, widząc nadchodzącą klęskę swych rodaków postanowił pomóc, co zrobił skutecznie.

Noldorowie opanowali więc statki i wyruszyli. Morze jednak wzburzyło się przeciw zabójcom, rozpętując sztorm, który zabił wielu wielu z nich.

W czasie wędrówki, herold Manwëgo (prawdopodobnie sam Námo) ogłosił im, że Ród Fëanora, tak samo jak wszyscy ich poplecznicy, zostaje przeklęty przez Valarów i nigdy nie zdobędą Silmarili. Wtedy to wielu spośród nich wróciło do Amanu, gdzie uzyskali przebaczenie. Po długiej i męczącej podroży pozostali dotarli do Helcaraxë, gdzie bezpiecznie statkami mogli przeprawić się tylko część Ñoldorów. Fëanor i jego synowie postanowili zawładnąć całą flotyllą i wymknąć się cichcem; od dnia bitwy w Alqualonde zatrzymali władzę nad statkami, a ich załogi składały się wyłącznie z elfów oddanych bez zastrzeżeń Fëanorowi i tych, którzy brali bezpośredni udział w bitwie z Telerimi. Udało im się to bez przeszkód, zostawili jednak hufiec Fingolfina, który poniósł olbrzymie straty podczas samotnej przeprawy do Śródziemia. Fëanor wylądował przy ujściu fiordu zwanego Drengist, wrzynającego się głęboko w krainę Dor-lómin^[4].

Fëanor wraz z innymi elfami ze szczepu Noldorów osiedlił się w Beleriandzie, gdzie w czasie pierwszego obozowiska niespodziewanie zaatakował ich Morgoth (szczegóły w Dagor-nuin-Giliath). Zwyciężyli jednak elfowie, lecz był to dopiero początek wojen o Beleriand^[5].

Śmierć

Fëanor zginął w Mithrimie na granicy Dor Daedeloth (kraju otaczającego siedzibę Morgotha), podczas bitwy Dagor-nuin-Giliath, w której szturmując Angband, bohatersko walczył z balrogami, raniony śmiertelnie został przez Gothmoga. Stało się to w pierwszych dniach Pierwszej Ery^[5].