| “ | Rozważaj każde słowo mości Peregrinie! Nie miejsce to i nie pora na hobbickie gadulstwo. Théoden to dobrotliwy staruszek. Denethor jest z innej zgoła gliny, dumny i przebiegły, znacznie też wspanialszego rodu i możniejszy, chociaż nie tytułują go królem. | ” |
—Gandalf do Pippina, Powrót króla | ||
Denethor II (TE 2930 - TE 3019[1][2]) – człowiek, dwudziesty szósty namiestnik Gondoru, bywa mylnie nazywany ostatnim namiestnikiem (formalnie tę funkcję przez krótki czas pełnił również jego młodszy syn Faramir). Został nim w 2984 roku TE po śmierci swojego ojca Ectheliona II. Denethor znany był ze swojej dumy, mądrości i odwagi. Sprzeciwiał się przekazaniu korony królestwa prawowitemu spadkobiercy.
Biografia[]
Młodość[]
Denethor urodził się jako trzecie dziecko i jedyny syn Ectheliona II, w Gondorze 2930 roku TE. W 2976 roku ożenił się z Finduilas z Dol Amroth, córką księcia Dol Amroth, Adrahila, urodziło im się dwóch synów: w 2978 roku Boromir, a w 2983 Faramir[1]. Jeszcze za panowania Ectheliona w Gondorze pojawił się Gandalf i Thorongil, który zyskał uznanie u ludzi za swoje osiągnięcia wojenne. Denethor nie lubił przybysza, ponieważ ten cieszył się większym szacunkiem u innych. Z tego powodu zaczął się interesować kryształem Anoru, dzięki któremu mógłby prześcignąć Thorongila i Gandalfa wiedzą o różnych wydarzeniach, zyskując tym samym większe uznanie[3]. Po spaleniu floty Umbaru Thorongil odjechał z kraju. Denethor jako jedyny z tego powodu nie czuł żalu i w 2984 roku Trzeciej Ery został namiestnikiem. Po tym Gandalf Szary nie był już mile widziany w Minas Tirith. Później, gdy wyjaśniło się kim był Thorongil, ludzie podejrzewali że Denethor dlatego nie przyjaźnił się z czarodziejem, ponieważ myślał, że ten spiskuje z Aragornem[4].
Panowanie[]
Wczesne lata[]
Denethor był władcą zdecydowanym i pewnym siebie; najpierw słuchał wskazówek Rady, lecz później wszystko robił wedle swoich racji. Odbił wschodnią część Osgiliath i kazał odbudować most, aby przerzucać wojska do Ithilien[5]. Po czterech latach rządów umarła Finduilas, którą kochał najbardziej na świecie. Przewidywał, że Mordor niedługo napadnie na Gondor, dlatego po raz pierwszy od czasów Ondohera spojrzał w kryształ Anoru. Dzięki temu Denethor potrafił przewidywać ataki Mordoru i obserwować wydarzenia w innych krajach. Lecz zmaganie się z wolą Saurona podczas używania palantiru spowodowało przedwczesne postarzenie się namiestnika, a dodatkowo zobaczył obrazy pokazywane przez niego, świadczące o rzekomo niepokonanych siłach Czarnego Kraju. Denethor skupił się wyłącznie na walce z Władcą Ciemności i ufał jedynie swoim sługom[4]. Cały czas nosił przy sobie miecz, aby nie odzwyczaić od jego ciężaru, w razie potrzeby jego użycia[6].
Wojna o Pierścień[]
W przeddzień rozpoczęcia Wojny o Pierścień Faramirowi przyśniło się Imladris i zguba Isildura. Bracia nie mogli zrozumieć tych słów i zapytali o nie swojego ojca. Ten wytłumaczył im, że Imladris to starodawna nazwa Rivendell. Wyprawa tam była niebezpieczna, więc zadania podjął się starszy Boromir, lecz ojciec miał złe przeczucia co do tego[7]. Jego obawy spełniły się – syn zginął na Amon Hen. Strażnicy znaleźli pęknięty róg i zanieśli go do namiestnika. Śmierć Boromira spowodowała zgorzknienie i rozpacz Denethora[5].
Denethor II autorstwa Petera Xavier Price
Dziewiątego marca 3019 roku do Minas Tirith przybył Gandalf i Peregrin. Hobbit zaślubował wierność namiestnikowi i opowiedział mu o poczynaniach Boromira w Drużynie Pierścienia. Denethor odgadł wiele rzeczy, które Pippin miał przemilczeć, np. o tym że Aragorn przybędzie do Gondoru. Następnie dał do zrozumienia Mithrandirowi, że nie będzie żadnym narzędziem w planach czarodzieja. Przez godzinę zadawał hobbitowi pytania, następnie kazał zaprowadzić gości do przygotowanego dla nich domu. Tymczasem na wezwanie Denethora do Minas Tirith zaczęły przybywać wojska z południowych prowincji[5], a Faramir powrócił z Ithilien. Opowiedział swojemu ojcu i Gandalfowi o ruchach Nieprzyjaciela oraz, co najbardziej interesowało namiestnika, o spotkaniu Froda i Sama. Wtedy Denethor wyraził swój żal i irytację z powodu tego, że syn nie pyta go o radę tylko szuka pomocy u Mithrandira. Stwierdził również, że gdyby Boromir żył, ten przyniósłby mu Pierścień, którego ukryto by w bezpiecznym miejscu. Namiestnik uznał Gandalfa za szaleńca, ponieważ wysłał niziołka na skazaną na niepowodzenie misję. Następnego dnia Faramir wyruszył bronić zachodniej części Osgiliath przed atakiem z Minas Morgul, jednakże z powodu ogromnej przewagi liczebnej wroga musiał wycofać się do Strażnic na Grobli. Tymczasem Denethor na szczycie Białej Wieży obserwował walki, a najczęściej spoglądał na północ, próbując usłyszeć tętent koni Rohirrimów.
Faramir został postrzelony zatrutą strzałą, Grobla została zdobyta i wojska Gondoru zaczęły cofać się do Minas Tirith. Odwrót zamienił się w panikę, ponieważ pojawiły się Nazgûle i nieprzyjacielska konnica. Denethor kazał więc zebrać wszystkich jeźdźców i kontratakować, dzięki czemu napaść została na chwilę odparta. Denethor polecił zanieść Faramira do swojej komnaty, a sam poszedł jeszcze raz spojrzeć w palantír[6]. Zobaczył flotę Umbaru[8], schwytanego Froda w wieży Cirith Ungol i odcięte wojska Rohanu. Kiedy wrócił na dół wydawał się dużo starszy, stracił wolę walki i porzucił dowództwo nad obroną grodu. Gdy gońcy poinformowali go o tym, że pierwszy krąg miasta płonie, Denethor postanowił wybudować sobie i Faramirowi stos.
| “ | Ale powiadam ci, Gandalfie Mithrandirze, nie będę w twoim ręku narzędziem! Jestem namiestnikiem rodu Anáriona. Nie dam się poniżyć do roli zgrzybiałego szambelana na dworze byle przybłędy. Nawet gdyby [Aragorn] udowodnił swoje prawa, jest tylko dalekim potomkiem Isildura. Nie skłonię głowy przed ostatnim z rodu od dawna wyzutego z władzy i godności | ” |
—Denethor do Gandalfa, Powrót króla | ||
Namiestnik zwolnił Peregrina ze służby, któremu kazał przysłać pachołków. Ci wzięli Faramira wraz z łożem i poszli do Rath Dínen, do Domu Namiestników. Pippin, widząc co się dzieje, pobiegł odszukać Gandalfa. Po drodze spotkał Beregonda, któremu polecił nie podpalać stosu, dopóki Faramir żyje[6]. Hobbit znalazł Mithrandira, który szybko pojechał do Grobowców. Tam zastali Beregonda walczącego ze sługami niosącymi pochodnie. Gandalf ściągnął Faramira ze stosu, wtedy Denethor uznał, że on i tak już umiera. Następnie pokazał wszystkim palantir i powiedział, że flota Umbaru płynie do Minas Tirith i nie ma przed tym ratunku. Na koniec oznajmił, że woli spłonąć, niż żyć z umniejszonym honorem i synem, który słuchał czarodzieja; pragnąłby aby było tak jak dawniej – chciałby spokojnie władać Gondorem i przekazać władzę synowi. Denethor podpalił stos, wziął ze sobą kryształ i złamał namiestnikowskie berło. Następnie położył się na stosie dokonując samospalenia[8]. Jego następcą został Faramir, lecz już jako namiestnik króla Elessara[9].
Charakterystyka[]
Denethor był człowiekiem królewskiej postawy niczym dawni Dúnedainowie. Miał pięknie rzeźbioną twarz koloru kości słoniowej i orli nos pomiędzy ciemnymi oczami. Pippinowi czasami bardziej wyglądał na czarodzieja niż Gandalf[5]. Postarzał się przedwcześnie, ponieważ zmagał się z Sauronem podczas używania kryształu Anoru[4].
Był dzielny i dumny, lecz nigdy pyszny, najbardziej zależało mu na Gondorze oraz jego mieszkańcach. Miał dużą wiedzę o dawnych wydarzeniach i silną wolę, dzięki której długo opierał się Nieprzyjacielowi, który chciał ściągnąć "spojrzenie" palantíru w kierunku Mordoru. Umiał odczytywać czyjeś myśli z mimiki, np. podczas gdy Peregrin opowiadał o drużynie Pierścienia. Państwem rządził według swojej myśli, a w późniejszym okresie nie słuchał wskazówek Rady. Po śmierci Finduilas stał się jeszcze bardziej pochmurny i małomówny. Denethora irytowało i zarazem bawiło to, iż Mithrandir podejrzewał, że potajemnie sprzymierzył się z Mordorem. Szaleństwo namiestnika spowodowało dopiero postrzelenie Faramira, które w jego mniemaniu było śmiertelne[4][3].
Etymologia[]
Imię Denethor pochodzi z nandorinu i oznacza "gibki i szczupły".
Drzewo genealogiczne[]
| Książęta Dol Amroth | Namiestnicy Gondoru | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Adrahil (Dol Amroth) 2917 TE - 3010 TE | Ecthelion II 2886 TE - 2984 TE | Królowie Rohanu | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Ivriniel ur. 2947 TE | Imrahil 2955 TE - 34 CE | Finduilas 2950 TE - 2988 TE | Denethor II 2930 TE - 3019 TE | Éomund zm. 3002 TE | Théodwina 2963 TE - 3002 TE | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Boromir 2978 TE - 3019 TE | Faramir 2983 TE - 82 CE | Éowina ur. 2995 TE | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Elboron Nieznane | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Kreacja w adaptacjach[]
- We Władcy Pierścieni reżyserii Petera Jacksona w jego rolę wcielił się John Noble. W filmach Denethor został przedstawiony w znacznie bardziej negatywny sposób niż w książkach.
| Namiestnicy królów Gondoru | |
|---|---|
| Namiestnicy Gondoru | |
|
Mardil Voronwë • Eradan • Herion • Belegorn • Húrin I • Túrin I • Hador • Barahir • Dior • Denethor I • Boromir • Cirion • Hallas • Húrin II • Belecthor I • Orodreth • Ecthelion I • Egalmoth • Beren • Beregond • Belecthor II • Thorondir • Túrin II • Turgon • Ecthelion II • Denethor II |
Przypisy
- ↑ 1,0 1,1 J.R.R. Tolkien, Władca Pierścieni, "Powrót Króla", Dodatek B Kronika Lat (Kronika Królestw Zachodnich), Trzecia Era
- ↑ J.R.R. Tolkien, Władca Pierścieni, "Powrót Króla", Dodatek B Kronika Lat (Kronika Królestw Zachodnich), Wielkie Lata
- ↑ 3,0 3,1 J.R.R. Tolkien, Christopher Tolkien (red.), Niedokończone opowieści, „Palantíry”
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 J.R.R. Tolkien, Władca Pierścieni, "Powrót Króla", Dodatek A Kroniki królów i władców, "Królowie Númenoru", Gondor i spadkobiercy Anáriona, Namiestnicy
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 J.R.R. Tolkien, Władca Pierścieni, Powrót króla, „Minas Tirith”
- ↑ 6,0 6,1 6,2 J.R.R. Tolkien, Władca Pierścieni, Powrót króla, „Oblężenie Gondoru”
- ↑ J.R.R. Tolkien, Władca Pierścieni, Drużyna Pierścienia, „Narada u Elronda”
- ↑ 8,0 8,1 J.R.R. Tolkien, Władca Pierścieni, Powrót króla, „Stos Denethora”
- ↑ J.R.R. Tolkien, Władca Pierścieni, Powrót króla, „Namiestnik i król”