Athrabeth Finrod Ah Andreth – rozmowa Finroda Felagunda z Andrethą, praprawnuczką Beora Starego, na temat przeznaczenia ludzi i elfów. Odbyła się ona w 408 PE lub 409 PE, po tym jak tuż po Godach zmarł Boron, przywódca ludu i Finrod pogrążony był w żalu, dlatego też wiele jest w tej rozmowie mowy o śmierci i jej właściwym rozumieniu. Miało to miejsce w domu Belemira w Dorthonionie. Andretha miała wtedy ok 47 lat i zapewne od ok. 25 kochała Aegnora.
Athrabeth Finrod Ah Andreth jest rozdziałem książki Pierścień Morgotha (X tomu cyklu Historia Śródziemia). Stanowi jedną całość wraz z Opowieścią Adaneli.
Treść
Rozmowa rozpoczyna się od wyrażenia smutku z powodu przemijania. Andretha jednak zauważa, że elfy nie cenią ludzi właśnie w powodu ułomności i niedoskonałości. Finrod nie zgadza się z tym, mówiąc że nie wszyscy a na pewno nie on, tak uważają.
Mowa jest Wiedzących wśród ludzi, którzy przenoszą legendy, a w szczególności o Adaneli, która przechowała informacje o słyszalnym głosie Eru i długowieczności ludzi zanim odwrócili się od jego głosu.
Andretha z Finrodem sprzeczają się i porównują różnice między ludźmi i elfami, wskazując na Melkora jako na źródło skażenia obu ras. Siejąc zepsucie sprowadził też podejrzliwość i zawiść, które kiełkują wszędzie. Elf tłumaczy, że walczą z ciemnością aby odzyskać Ardę Nieskażoną i że śmierć dla obu ras taka sama, a kobieta wskazuje, że wie, że źródłem owej walki są silmarile. Mówi też o różnicy w samej śmierci, która dla elfów jest rodzajem wypełnienia losu na Ardzie, a dla ludzi ostatecznym jej opuszczeniem.
Rozmowa przechodzi na nadzieję. Okazuje się że tu też są różnice w pojęciach i konsekwencje różnic w hroa i fea elfów i ludzi. Finrod wyjaśnia że dusza elfów związana jest z Ardą, a więc, jak przewiduje jej koniec będzie ostateczny wraz ze zmianą Ardy na końcu czasu. Andretha unika odpowiedzi na pytania o pierwszych dniach i sprzeniewierzeniu się Głosowi Eru. Jednak okazuje się, że w jej przekonaniu wynikającym z legend ludzie nie zostali stworzeni "dla śmierci" lecz "dla życia". Zadziwia to Finroda, choć potwierdza, że fea jest tylko gościem w hroa ludzi, a także w Ardzie. Padają też stwierdzenia, że hroa nie jest domem do wynajęcia, lecz jest przeznaczone tylko dla jednej fea, gdyż w przeciwny razie groziła by tu dysharmonia.
Finrod na podstawie słów Andrethy uznaje, że to ludzie niosą zadanie aby uzdrowić Ardę, rozwinąć Muzykę i przekroczyć Wizję Świata Valarów. Finrod jest także przekonany, że to dzięki ludziom uda się wyzwolić fea elfów z przypisania do Ardy, i uwolnić z okowów śmierci.
Następuje wizja Finroda Ardy Uleczonej, gdzie Eldarowie przechadzają się po zielonych dolinach grając muzykę ze swoimi wyzwolicielami.
Tematem stają się ponownie dwa typy nadziei - Estel i Amdir, dla elfów ta pierwsza (ufność) jest wyższa, dla ludzi ta druga (wypatrywanie) jest ważniejsza, ale to Amdir niesie w sobie nadzieję na pokonanie śmierci i nową wizję świata.
Andretha opowiada o przekonaniu, wynikającym z owej nadziei, że Jedyny kiedyś wstąpi na Ardę i uzdrowi wszystkich od początku do samego końca.
Następują rozważania, obrazujące trudność w pojęciu jak Niezmierzony i Stwórca może stać się częścią swojego dzieła, jednak wnioskując z jego nieograniczoności dochodzą do wniosku, że również wielkość i wynikanie nie ograniczają Go.
Pomimo tej nadziei Aretha ujawnia jednak smutek, wynikający z braku możliwości realizacji miłości którą czuje do Aegnora - brata Finroda. Elf tłumaczy jej, czemu jej ukochany podjął taką decyzję, wynikającą z odpowiedzialności za to co się kocha, gdy w czasie wojennym nie podejmuje ślubów aby nie zmniejszyć swojej desperacji i odwagi. Zapewnia ją, że Aegnor walczy z Nieprzyjacielem tym bardziej, że ją kocha, i gdyż pamięta jak zranił on jej lud.
Kończąc Andretha prosi Finroda aby powstrzymał swego brata przed nierozważnością. Elf odpowiada jej że nie jest to możliwe, podobnie jak dla niej nie jest możliwe powstrzymanie łez. Prosi kobietę, aby znalazła światło tam dokąd zmierza (czyli po śmierci) i aby czekała tam na nich obu uwalniając ich z przywiązania do śmiertelnej natury Ardy.
Ciekawostki
Rozmowa została ukończona przez J.R.R. Tolkiena w 1959 roku i miała się stać częścią Silmarillionu. Z racji na późną kreację należy włączać wnioski z niej płynące do właściwego rozumienia świata Ardy.